الگوهای توسعه و حمایت از بخش‌های صنعتی ایران با ملاحظات زیست‌محیطی، انرژی، اشتغال و تولید

Abstract

تأکید اقتصاد صنعتی بر بازارهای واقعی و تعاملات میان‌بخشی صنایع باهدف تبیین رفتارهای بنگاه‌های اقتصادی است. از سوی دیگر رویکردهای مقام سیاست‌گذار صنعتی و اقتصادی در هر کشور حائز اهمیت بوده و نقشه راه توسعه، سرمایه‌گذاری و پیشرفت صنعت را ترسیم می‌کند. هدف پژوهش بررسی نتایج و عواقب انواع هدف‌گیری‌های سیاست‌های اقتصادی در قبال صنایع ایران است. روش این پژوهش بر پایه نظریه تعادل عمومی اقتصاد است به‌طوری‌که در این مطالعه، 24 نوع سیاست‌گذاری مختلف (24 سناریو متفاوت) در قبال اولویت تصمیم‌گیران کشور ایران در 4 مسئله «ملاحظات زیست‌محیطی صنایع»، «شدت مصرف انرژی صنایع»، «ظرفیت اشتغال‌زایی صنایع» و «ارزش تولیدات صنایع»، در نظر گرفته‌شده است. سپس با استفاده از جداول داده-ستانده سال‌های 1384 و 1394، تغییرات هر چهار حوزه موردسنجش قرارگرفته است تا مشخص شود در هر سناریو کدام صنایع در اولویت توسعه و حمایت قرار می‌گیرند. جهت نیل به این هدف از ضرایب فزاینده مدل‌سازی داده-ستانده استفاده‌شده و با ایجاد یک شاخص ترکیبی، شدت اولویت‌ها اندازه‌گیری شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد به‌طور میانگین صنعت «ساخت سایر تجهیزات حمل‌ونقل» از اولویت بالاتری برخوردار است. همچنین محاسبه واریانس بخش «ساخت کک، فرآورده‌های نفتی پالایشی و سوخت هسته‌ای» نشان می‌دهد این بخش دچار تشتت و تفرق بیشتری نزد انواع رویکردهای سیاست‌گذاری می باشد.