شناسایی مضمون های مرتبط با رابطه مادر و نوزاد به منظور پیشگیری از افسردگی پس از زایمان: مطالعه کیفی

Abstract

مقدمه: افسردگی پس از زایمان شایع­ترین پیچیدگی روانشناختی پس از تولد کودک است. یکی از مهمترین عوامل خطر ایجاد افسردگی پس از زایمان، رابطه مادر و نوزاد و چالش­ های این رابطه است. با توجه به جایگاه نظریه دلبستگی در تبیین رابطه مادر و نوزاد، مطالعه حاضر با هدف شناسایی مضمون های مرتبط با رابطه مادر و نوزاد به منظور پیشگیری از افسردگی پس از زایمان انجام شد.

مواد و روش ­ها: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. ابتدا برای شناسایی مضمون ­های اصلی رابطه مادر و کودک بر اساس روش­ کیفی و رویکرد تحلیل محتوای استقرایی، با چهار گروه مادران باردار (6 نفر)، مادران دارای فرزند نوزاد (5 نفر)، متخصصین اطفال (3 نفر) و روانشناسان (3 نفر) مصاحبه انجام شد. داده­ ها کدگذاری و استخراج شد. سپس ادبیات حوزه دلبستگی با روش کتابخانه ­ای مرور و مضمون ­ها استخراج شد و در نهایت بر اساس یافته ­های این دو مرحله، مضمون ­های مرتبط با رابطه مادر و نوزاد شناسایی شد.

یافته­ ها: مهمترین مضمون­ های بدست آمده از دو مرحله مطالعه که با یکدیگر هم پوشانی داشت (دلبستگی به جنین، اضطراب و استرس دوران بارداری و پس از زایمان، مراقبت از کودک، دریافت حمایت و تأثیر رابطه با والدین بود که بعنوان مضامین اصلی مرتبط با رابطه مادر و نوزاد شناسایی شد.

بحث و نتیجه ­گیری: در این پژوهش تلاش شد با شناسایی مضمون­ های اصلی رابطه مادر و کودک بعنوان یکی از عوامل خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان از منظر ادبیات پژوهشی در کنار مطالعه کیفی، نیازهای واقعی مادران شناسایی شود تا بعنوان مبنایی در مداخلات بعدی مورد استفاده قرار گیرد.