سلول درمانی بیماران COVID-19 با استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی؛ مزایا و چالش‌ها

Abstract

مقدمه: بیماری COVID-19 در اثر عفونت حاصله از ویروسی از خانواده ‌ ی کرونا ویروس ‌ ها به ‌ نام سارس کرونا ویروس-2 ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق اتصال پروتئین تاج ‌ دار با گیرنده آنژیوتانسین-2 میزبان، به سلول‌های ریه و سایر اندام‌ها مانند قلب و سیستم ایمنی بدن آسیب ‌می‌رساند. در حال حاضر هیچ درمان ویژه‌ای برای بیماری کرونا وجود ندارد. درمان به ‌ واسطه‌ی سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌تواند یک درمان بالقوه برای بیماری‌های ریوی مقاوم به درمان باشد. مواد و روش‌ها: برای انجام این مطالعه، ابتدا جستجو در بانک‌های اطلاعاتی PubMed ، Scopus ، clinicaltrials.gov ، WHO Clinical Trials Registry و EU Clinical Trials Register با کلمات کلیدی COVID-19 و Mesenchymal Stem Cells در سال 2020 انجام شد. سپس با بررسی دقیق عنوان، خلاصه و متن کامل مقالات، مطالعات تکراری و مواردی که فاقد معیارهای ورود بودند، از مطالعه خارج شدند. در این مطالعات، علایم پاتولوژیک بیماران COVID-19 ، ویژگی‌ها، منشأ و مکانیسم‌های بالقوه ‌ ی سلول‌های بنیادی در درمان این بیماری و همچنین آزمایشات بالینی ثبت شده مبتنی بر MSC مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: سلول‌های بنیادی مزانشیمی به‌واسطه خواص منحصر به فردی از جمله تنظیم سیستم ایمنی و قابلیت‌های بازسازی بافت، ‌تأثیرات بسزایی در درمان بیماری COVID-19 دارند. همچنین، در این راستا مطالعات متعددی مجوز ورود به فاز بالینی را کسب نموده ‌ اند و در حال بررسی هستند. نتیجه‌گیری: اگرچه درمان COVID-19 با استفاده از سلول‌های بنیادی روشی بسیار امیدوارکننده است، اما باید محدودیت‌های این روش را نیز در نظر گرفت. تأیید ایمنی و کارآیی این روش و بررسی مسائلی چون سرنوشت MSC پس از تزریق، قابلیت لانه ‌ گزینی و مقاومت MSC در برابر ریز محیط بیماری، نیاز به تحقیقات گسترده ‌ تری دارد.