معرفی نارنگی‌ جدید جهانگیر بر اساس ویژگی‌های فیزیکو‌شیمیایی و ارگانولپتیک برتر میوه

Abstract

در ایران که مصرف سرانه مرکبات به صورت تازه‌خوری بالا است (متوسط 45 کیلوگرم) نیاز به ایجاد و معرفی ارقام جدید با ویژگی‌های کیفی مطلوب به صورت مستمر است. در این پژوهش ویژگی‌های فیزیکو‌شیمیایی و ارگانولپتیک میوه‌‌ی نارنگی جهانگیر حاصل تلاقی نارنگی کلمانتین (والد ماده) و پرتقال سالوستیانا (والد نر) (Citrus clementina Hort. ex Tanaka × C. sinensis (L.) Osbeck cv. Salustiana) در مقایسه با نارنگی کلمانتین (Citrus clementina Hort. ex Tanaka) به عنوان شاهد روی پایه نارنج طی دو سال آخر منتج به معرفی رقم در قالب طرح کاملا تصادفی مطالعه شد. ویژگی‌های فیزیکو‌شیمیایی و ارگانولپتیک میوه‌‌ها در زمان برداشت و به فواصل زمانی 20 و 40 روز از سردخانه (دمای 5 درجه سلسیوس، رطوبت 85 درصد) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد اندازه میوه (طول و دو قطر)، وزن، ‏میانگین قطرهای ‏حسابی، هندسی، معادل و هم‌ساز، مساحت رویه، حجم واقعی، ‏ضریب کرویت و سطح جانبی نارنگی جهانگیر به طور معنی‌داری بیش‌تر از کلمانتین بود. نارنگی جهانگیر مقادیر بالاتری L*، a*، b*، hue و C نسبت به شاهد کلمانتین داشت لیکن شاخص‌های a* و CCI جهانگیر کم‌تر بود. نارنگی جهانگیر پوست‌گیری آسان‌تر و تعداد بذر مشابه کلمانتین داشت. کاهش وزن میوه جهانگیر طی نگهداری کم‌تر از کلمانتین بود. میزان مواد جامد محلول (TSS) میوه جهانگیر در زمان برداشت و طی نگهداری بالاتر از کلمانتین بود. بعلاوه میزان اسیدیته کل (TA) (34/0 درصد) میوه جهانگیر نیز کم‌تر از میوه کلمانتین (45/0 درصد) بود. نسبت TSS به TA در نارنگی جهانگیر خیلی بالاتر (25/44) از کلمانتین (16/26) مشاهده شد. درصد عصاره میوه جهانگیر با 87/44 درصد بالاتر از کلمانتین با 12/40 و شاخص تکنولوژی نیز به ترتیب 45/6 و 67/4 بود. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی گوشت میوه طی نگهداری کاهش یافت. میزان آسکوربیک‌اسید در جهانگیرکم‌تر از شاهد ولی میزان فنل گوشت بالاتر (43/0 میلی‌گرم در گرم) از کلمانتین (4/0 میلی‌گرم در گرم) بود. آنالیز مولفه اصلی نشان داد عمده نمونه‌های جهانگیر در قسمت چپ نمودار بودند که ویژگی‌هایی چون طعم، شیرینی، ظاهر خوب پوست و گوشت و پذیرش کلی میوه در این ناحیه غالب بود و مورد پذیرش بیش‌تری از سوی ارزیابان حسی واقع شد.