بررسی انطباق با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار در بیمارستان امام خمینی تهران در پاندمی کووید 19: یک مطالعه موردی

Abstract

زمینه و هدف: اولین قدم حیاتی در بهبود و ارتقا کیفیت خدمات سلامت، اطمینان از ایمنی بیمار است. وقوع ایمنی بیمار به عنوان یک رویداد که منجر به پیشگیری از آسیب های ناخواسته به یک بیمار ناشی از اقدام عملکردی و سهوی تعریف شده است. استانداردهای ایمنی مجموعه­ای از الزامات است که برای اجرای برنامه ایمنی بیمار در سطح بیمارستان حیاتی هستند. این استانداردها چارچوبی عملیاتی ارائه می­دهند تا بیمارستان­ها بواسطه تحقق صددرصدی آنها با ابعاد ایمنی بیمار تطابق یابند و از مهمترین تبعات مثبت آن که ارایه خدمات با کیفیت و بیمار محوری است، برخوردار گردند. از این­رو انطباق صددرصدی با استانداردهای الزامی بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار می بایست اولویت هر بیمارستان باشد. پاندمی کووید 19 از جمله بیماری­های عفونی نوپدید می­باشد که در طی ماه­های اخیر، تمام دنیا درگیر آن شده است. به دلیل اینکه شیوع این بیماری، یک رویداد غیرمنتظره یا دنباله­ای از وقایع در مقیاس عظیم و سرعت زیاد است، منجر به درجه بالایی از عدم اطمینان شده است، و نظام­های سلامت را با انواعی از چالش­ها مواجه کرده است. اکنون در شرایط پاندمی کووید 19 سیستم های درمانی مجبور شده اند برای پاسخ گویی به بحران پدید آمده مجددا فعالیت های خود را سازماندهی کنند در نتیجه زمان اندکی به ایمنی بیمار و بهبود کیفیت تخصیص داده اند. بنابرین تحقق این مهم در ساختارها و فرایندهای هر بیمارستانی از نظام سلامت، به منظورکنترل موفق و مدیریت کارآمد این بیماری و حفظ سرمایه­های ملی بیش از پیش احساس می شود. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین انطباق استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار در بیمارستان امام خمینی تهران در پاندمی کووید 19 ، سال 1399 انجام شد. روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای توصیفی- تحلیلی و از نظر زمانی مقطعی است که از شهریور تا آذر ماه سال 1399 در مجتمع بیمارستانی امام خمینی تهران در پاندمی کووید 19 انجام شد. 266 پرستار دارای معیارهای ورود با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای با تخصیص متناسب انتخاب شدند. به این منظور، لیست مورد نیاز از جامعه پژوهش به تعداد 1200 پرستار از دفترپرستاری مجتمع دریافت شد. لیستی مشتمل بر 866 پرستار با لحاظ معیارهای ورود و بر اساس 50 بخش محل خدمت آنان ایجاد شد. سپس پرستارانی که در بخش های یکسان بودند در یک طبقه قرار گرفتند به طوری­که 50 بخش موجود در13 طبقه شامل ( اورژانس، اتاق عمل، ICU ، CCU ، NICU ، دیالیز، داخلی، جراحی، عفونی، انکولوژی، کودکان، VIP و Diagnostic sections ) مدیریت گردیدند.بنابراین از لیست ملاک مشتمل بر 866 پرستار و بر اساس سهمیه پرستاران از 13 طبقه موجود، به صورت تصادفی ساده تا تامین حجم نمونه تعیین شده به تعداد 266 نفر با احتساب 10 درصد اضافه برای مدیریت ریزش نمونه ها؛ 292 نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری برخط از طریق شبکه مجازی پژوهش با ارسال لینک پرسشنامه مشتمل بر دو ابزار اطلاعات دموگرافیک پرستاران و استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار پرویزی و همکاران دارای 27 گویه و مشتمل بر پنج بعد با کمترین نمره 27 و بیشترین 135 است،نمره­ی داده شده بالاتر از دیدگاه واحد پژوهش به معنی انطباق بیشتر بیمارستان با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار بود. گویه شماره 21 نمره گذاری معکوس داشت. نمره­ی 108 تا 135 به منزله­ی تطابق بالا، نمره­ی 80 تا 107 به منزله­ی تطابق متوسط و نمره­ی 27 تا 79 به منزله­ی تطابق ضعیف بیمارستان با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار در نظر گرفته شد.ثبات درونی ابزار با روش آلفای کرونباخ در کل 934/0 تعیین شد. پس از معرفی پژوهشگر و اهداف پژوهش انجام شد و گرد­آوری داده­ها صورت پذیرفت. داده­ها با استفاده از آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار در نرم افزار SPSS نسخه ۱۶، مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن پرستاران 94/7± 6/38 سال و جنسیت اکثر آنان (2/90درصد) زن بود. میانگین و انحراف معیار کل سابقه خدمت به عنوان پرستار و سابقه خدمت در بخش فعلی به ترتیب برابر با 41/7± 87/13 و80/5± 87/6 سال بود. پرستاران بخشICU، با 6/25 درصد نسبت به سایر بخش های بیمارستانی و همچنین شیفت در گردش با 4/42 درصد بیشترین فراوانی را داشتند. از دیدگاه اکثر پرستاران 7/61%، میانگین سطح انطباق با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی 59/16± 35/97 (107-80) و بر مبنای طیف لیکرت 62/0± 58/3 به دست آمد که در سطح متوسطی قرار داشت. بعد آموزش مداوم با میانگین انطباق برابر با 69/0± 87/3 بیشترین و حاکمیت و رهبری با میانگین انطباق برابر با71/0± 41/3 کمترین میانگین نمرات را داشتند. میانگین نمرات ابعاد محیط ایمن، جلب مشارکت و تعامل با بیمارو جامعه، خدمات بالینی ایمن به ترتیب برابر 67/0± 45/3، 85/0± 44/3، 7/0± 71/3 محاسبه شد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، در مجتمع بیمارستانی امام خمینی در زمان پاندمی کرونا سطح انطباق با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار، در سطح متوسط قرار داشت. بیشترین و کمترین سطح انطباق به ترتیب مربوط به بعد آموزش مداوم و بعد حاکمیت و رهبری از ابزار استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار بود. برای بهبود وضعیت موجود استفاده از راهکارهایی شامل مدیریت هدفمند و مبتنی بر شواهد منابع سازمانی، توجه به ‌موانع تحقق ‌ابعاد‌ ایمنی بیمار، نهادینه نمودن فرهنگ ‌ایمنی‌ بیمار و ارتقا جو ایمنی، توجه و تمرکز به شاخص های ایمنی بیمار، ‌‌آموزش مداوم اثربخش نیازمندی های آموزشی کارکنان در زمینه ارتقا ایمنی ذینفعان به ویژه در پاندمی کووید 19 ضرورت دارد. مدیران با اتکا به نتایج پژوهش حاضر می­توانند اقدامات اصلاحی مقتضی در راستای تحقق صددرصدی با استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار و سپس استانداردهای اعتباربخشی ملی را به عمل آورند و به اهداف ایمنی بیمار و ارایه خدمات با کیفیت و بیمار محور در نظام سلامت نایل آیند. نتایج پژوهش حاضر می تواند پایه ای برای بررسی وضعیت ایمنی بیمار و پایش آن در پژوهش­های آتی باشد. پیشنهاد می­شود پژوهشگران آتی به منظور اطمینان از تامین ایمنی بیمار و پایش کیفیت خدمات سلامت و بیمارمحوری، ممیزی قبل و بعد از مداخله­ی بازخورد موارد غیرمنطبق استانداردهای الزامی، اساسی و پیشرفته بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار با استفاده از چک لیست PSFHI سازمان بهداشت جهانی از طریق فرایند مشاهده، مصاحبه و بررسی مستندات را در مجتمع بیمارستانی امام خمینی به عمل آورند.