احساس تنهایی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو: یک مطالعه توصیفی- مقطعی

Abstract

زمینه و هدف:. شناسایی مشکلات روانشناختی مرتبط با بیماری دیابت به یکی از اولویت‌های مراقبت‌های بهداشتی تبدیل شده است. احساس تنهایی یکی از شاخص‌های مهم سلامت روانشناختی محسوب می‌شود و این شاخص ارتباط دوطرفه‌ای با بیماری دیابت دارد و عامل مهمی در درمان این بیماران است. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین احساس تنهایی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی- مقطعی است. در این مطالعه 257 نفر از سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو وابسته به انسولین مراجعه کننده به مراکز بهداشتی مراقبت جامع سالمندان دانشگاه علوم پزشکی ایران، به مدت سه ماه (مهر ماه تا آذر ماه سال 1398) وارد مطالعه شدند. نمونه‌گیری به روش مستمر انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل فرم کوتاه شده‌ی آزمون شناختی، فرم مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه احساس تنهایی بود. داده‌ها با آمار توصیفی و آمار استنباطی همچون آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس در نرم افزار SPSS نسخه 16 در سطح معنی‌داری (05/0p≤ ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد 3/55 درصد از سالمندان مورد مطالعه در محدوده سنی بین 60 تا 69 سال بودند. 3/55 درصد نمونه‌ها زن و 7/44 درصد مرد بودند. 4/65 درصد آن‌ها با همسر خود زندگی می‌کردند و 9/96 درصد نمونه‌ها دارای بیمه بودند. نتایج مطالعه در خصوص ارتباط احساس تنهایی با مشخصات جمعیت شناختی در بیماران نشان داد که احساس تنهایی با سن (001/0p<)، وضعیت تأهل (001/0p<)، وضعیت شغلی (001/0p<)، فردی که در کنار سالمند زندگی می‌کند (001/0p<)، بیشترین پشتیبان (001/0p<)، مهم ‌ترین نیاز در زندگی (001/0p<) و وضعیت بیمه (032/0p=) ارتباط معنی‌دار آماری داشته است. مقایسه دو به دو آزمون توکی نشان دهنده آن بود که احساس تنهایی در سالمندان با سن بیشتر از 80 سال به طور معنی‌داری بیشتر از سالمندان 60 تا 69 سال بود. احساس تنهایی در متأهلین به طور معنی‌داری کمتر از دیگر سالمندان مطلقه، بیوه و مجرد بود و همچنین در سالمندان بیوه نیز به طور معنی‌داری کمتر از سالمندان مجرد (003/0p=) بود. به طور کلی در این مطالعه، 1/82 درصد سالمندان مورد مطالعه، احساس تنهایی پایین و 9/17 درصد احساس تنهایی بالا را گزارش کردند. نتیجه‌‌گیری کلی: یافته‌های این مطالعه نشان داد احساس تنهایی با مشخصه‌های جمعیت شناختی و مشخصات بالینی سالمندان دیابت نوع دو وابسته به انسولین ارتباط دارد. در این مطالعه برخلاف بیشتر مطالعات، نمره احساس تنهایی در سطح پایین بود این مغایرت می‌تواند به علت حضور پرستاران سالمند آموزش دیده در بخش و ویژگی‌های جمعیت شناختی و بالینی نمونه‌های مورد مطالعه باشد.