اثر نانوفیتوزوم سماق بر اختلالات شناختی و استرس اکسیداتیو القاشده با والپروئیک اسید در مدل اُتیسمی موش صحرایی

Abstract

زمینه: اختلالات طیف اُتیسم گستره وسیعی از اختلالات عصبی پیشرفته را نشان می‌دهد که با علائم گسترده‌ای شامل نقص تعامل اجتماعی، ارتباطات و نقص­‌های شناختی مشخص می‌­شوند. اگرچه میوه سماق حاوی ترکیباتی با خواص آنتی­‌اکسیدانی و ضدالتهابی است، به دلیل پایین بودن دسترسی زیستی و فراهمی زیستی کارایی آن محدود است. هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثر حفاظت نورونی سماق و نانوفیتوزوم سماق بر اختلال حافظه و شاخص‌های استرس اکسیداتیو در ناحیه هیپوکامپ مغز موش‌های مدل اُتیسمی است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، موش‌های ماده باردار به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. در گروه آزمایش اسید والپروئیک (VPA) با دُز 500 میلی‌گرم در کیلوگرم در روز 5/12 حاملگی به صورت درون‌صفاقی تزریق شد. نوزادان نر هر دو گروه 21 روز بعد از تولد تقسیم‌بندی شدند. حیوانات سالم به دو گروه کنترل سالین و کنترل نانوفیتوزم سماق تقسیم شدند که به ترتیب سالین و نانوفیتوزوم عصاره سماق (SNP) را با دُز 40 میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت چهار هفته به صورت گاواژ دریافت کردند. همچنین نوزادان گروه آزمایش نیز به سه گروه آزمایش، آزمایش تیمارشده با عصاره سماق (SE) و آزمایش تیمارشده با نانوفیتوزوم عصاره سماق تقسیم شدند که به ترتیب سالین، عصاره سماق و نانوفیتوزوم سماق را با دُز 40 میلی‌­گرم بر کیلوگرم به مدت چهار هفته به صورت خوراکی دریافت کردند. برای ارزیابی حافظه، آزمون شناسایی شی‌ء جدید 49 روز پس از تولد انجام شد. در پایان سطح آنتی‌اکسیدان تام (TAC) و فعالیت آنزیم‌های گلوتاتیون پراکسیداز (GPx)، گلوتاتیون ردوکتاز (GRx) و کاتالاز (CAT) در ناحیه هیپوکامپ اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: بر اساس نتایج ما، اسید والپروئیک به طور قابل توجهی (P>0/001) سبب کاهش شاخص تبعیض در آزمون تشخیص شی جدید، فعالیت آنزیم‌های GPx ،GRx و CAT و سطح TAC در هیپوکامپ شد. تیمار با نانوفیتوزوم سماق به طور معنی‌داری (P<0/001) باعث بهبود اختلال رفتاری و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان (GPx ،GRx و CAT) و سطح آنتی‌اکسیدان TAC شد. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که نانوفیتوزوم سماق در مقایسه با عصاره میوه سماق به دلیل افزایش فراهمی زیستی باعث بهبود مؤثرتر نقص حافظه و استرس اکسیداتیو در موش‌های مدل اتیسمی می‌‌شود.