ارزیابی خسارت سرمای بهاره در تیپ‌های مختلف ارقام بادام و زردآلو

Abstract

سرما و یخبندان بسته به زمان وقوع و مرحله فنولوژیکی درخت خسارات جبران‌ناپذیری به درختان میوه وارد می‌نماید. بادام (Prunus amygdalus B.) و زردآلو (P. armeniaca L.) از زودگل‌ترین و حساس‌ترین درختان میوه به سرما محسوب می‌شوند. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر سرمازدگی و نوسانات باردهی ازسال 1379 روی تیپ‌های مختلف بادام و زردآلو اجرا گردید. در این آزمایش شش رقم بادام خیلی دیرگل (سهند، شکوفه و آ200)، دیرگل (تونو و سوپرنوا)، و زودگل (منقا) و شش رقم زردآلو از تیپ‌های مختلف داخلی (اردباد، نصیری و عسکرآباد) و خارجی (کانینو، رویال و تلتون) انتخاب و برخی از صفات بیولوژیکی و فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به سرما در یک دوره 10 ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد خسارت سرما فقط مربوط به سرمای زیر صفر نبوده و شرایط نامساعد جوی در زمان گلدهی و مکانیسم باروری رقم است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب اختلال در فرآیند باروری گل‌ها و تشکیل میوه می‌گردد. ارقام خیلی دیرگل و خودسازگار (SC) بادام نظیر سهند، آ200، تونو، سوپرنوا و یا ارقام خودسازگار و پرمحصول زردآلو نظیر کانینو، رویال و تلتون از ارقامی بودند که کمتر از سرمای بهاره خسارت دیدند و در اکثر سال‌ها از محصول‌دهی عادی برخوردار بودند. در حالی که ارقام زودگل و خودناسازگار در اکثر سال‌ها از سرما آسیب دیده بودند. در این پژوهش زمان گلدهی، زمان و مدت خواب فیزیولوژیکی، خودسازگاری گل‌ها، مقاومت به سرمای اندام‌های زایشی، دوره گرده افشانی موثر (EPP)، طول دوره گلدهی ، عکس العمل دمایی جوانه های گل از عواملی بودند که بسته به نوع رقم هر یک به شکلی در سرمازدگی و باردهی موثر بودند.