ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی پوست برخی ارقام تجاری مرکبات

Abstract

چکیده در این مطالعه، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و کیفیت فیزیکوشیمیایی پوست شش رقم تجاری مرکبات شمال ایران تعیین شد. صفات مورد مطالعه شامل اندازه میوه، ضخامت پوست، درصد تفاله، شاخص‌های رنگ پوست، فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین کل، کارتنوئید و کلروفیل کل، میزان اسید آسکوربیک، فعالیت آنتی‌اکسیدانی از طریق میزان خنثی‌سازی رادیکال‌های DPPH● و +●ABTS بود. نتایج نشان داد که رابطه مستقیمی بین اندازه میوه، ضخامت پوست و درصد تفاله وجود دارد. رقم «تامسون» بزرگترین رقم در بین سایر ارقام بود. همه ارقام حد نصاب کیفیت رنگ پوست را در زمان برداشت (آذر) داشتند. میزان فنل کل در پوست ارقام «سیاورز» (49/0میلی‌گرم در گرم) و «پیج» (43/0 میلی‌گرم در گرم) مشاهده شد. رقم «مورو» بیشترین میزان فلاونوئید و آنتوسیانین کل را به ترتیب به مقدار 68/7 میلی‌گرم در گرم و 29/13 میلی‌گرم در ‌لیتر داشت. تجمع کاروتنوئید و کلروفیل کل به ترتیب با مقادیر 84/0 و 5/3 میلی‌گرم در گرم در رقم «تاراکو» نسبت به ارقام دیگر غالب بود. در واقع غلظت کاروتنوئید در دامنه‌ی 84/0 -12/0 و کلروفیل در دامنه 5/3-87/0 میلی‌گرم در گرم متغیر بود. مقدار اسید آسکوربیک در دامنه‌ی 17/18 (سیاورز) تا 56/23 میلی‌گرم در 100 گرم (تامسون) قرار داشت. نتایج آزمون فعالیت آنتی‌اکسیدانی نشان داد که پوست رقم «سانگینلو» کمترین مقدار IC50 (2/0 میلی‌گرم) را داشت. از نظر کارآیی آنتی‌رادیکالی فقط رقم «سانگینلو» با سایر ارقام تفاوت معنی‌داری نشان داد. طبق آزمون ABTS حداقل درصد ظرفیت آنتی‌اکسیدانی 58/68 درصد در پوست نارنگی «پیج» بود. در نهایت اینکه پوست ارقام مرکبات فعالیت آنتی‌اکسیدانی نسبتا بالایی داشته و می‌توانند به عنوان منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مطرح باشند.

واژه های کلیدی: مرکبات، پوست، رنگ، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، کارتنوئید، فلاونوئید، اسید آسکوربیک