بررسی تنوع ژنتیکی جمعیتهای وحشی و زراعی زرشک (Berberis sp.) استانهای خراسان با استفاده از نشانگرهای مولکولیAFLP

Abstract

چکیده زرشک بی دانه (Berberis vulgaris L. var. asperma) یکی از معدود گیاهان زراعی است که فقط در کشور ایران و جنوب استان خراسان، کشت می‌شود. منشأ این واریته مشخص نیست و هیچگونه مطالعه ای در زمینه شناسایی روابط خویشاوندی آن با دیگر گونه‌های وحشی کشور انجام نگرفته است. در این تحقیق از نشانگر مولکولی AFLP برای بررسی تنوع ژنتیکی و رابطه خویشاوندی 30 نمونه مختلف زرشک وحشی و زراعی متعلق به استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی به همراه دو نمونه زرشک زینتی و یک نمونه از جنس ماهونیا جهت بررسی جدایی دو جنس زرشک و ماهونیا، توسط 4 ترکیب آغازگری (EcoRI/Tru1I) استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای نشان داد که دو جنس ماهونیا و زرشک در دو گروه کاملاً مجزا و با فاصله ژنتیکی قابل توجهی از یکدیگر قرار گرفته اند. شاخص تنوع h، تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی(PCoA)، شاخص Fst و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA)، همگی حاکی از تفاوت قابل توجه بین جمعیت‌های زرشک وحشی استانهای خراسان و میزان نسبتاً پایین تنوع در داخل جمعیت‌ها می‌باشد. بطوریکه تنوع مشاهده شده داخل جمعیت زرشک زراعی همانطور که انتظار می‌رفت نزدیک به صفر و بسیار اندک بود. همچنین نتایج نشان دادند که گونهBerberis integerrima گونه غالب در استان‌های خراسان می‌باشد.

واژه‌های کلیدی: زرشک، زرشک بی دانه، ماهونیا، تنوع ژنتیکی و AFLP