تعیین دماهای کاردینال چمن سردسیری و دو گونه علف هرز غالب آن

Abstract

واکنش جوانه‌زنی بذر دو گونه چمن فتان قرمز(Festuca rubra L.) و چچم دائمی(Lolium perenne L.) و دو گونه علف هرز غالب آنها هفت بند (Polygonum aviculare L.) و شیر تیغی (Sonchus oleraceus L.) به دماهای 2، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتیگراد در ژرمیناتور مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار انجام شد. جهت تعیین دماهای کاردینال (پایه، مطلوب و بیشینه) از مدل‌های رگرسیون غیر خطی (خطوط متقاطع، دندان مانند و چند جمله‌ای درجه 2) بین سرعت جوانه‌زنی و دماهای مختلف استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی در سطح یک درصد تحت تاثیر دما قرار گرفتند. مدل خطوط متقاطع در گونه های چچم دائمی، فتان قرمز و شیرتیغی و مدل دندان مانند در گونه هفت بند به خوبی سرعت جوانه‌زنی را نسبت به دما توصیف نمودند و با توجه به کمترین جذر میانگین مربعات خطاء و بیشترین ضریب تبیین بهترین برازش را برای جوانه‌زنی بذور مورد بررسی نشان دادند. دمای پایه، مطلوب و بیشینیه به ترتیب برای چچم دائمی 12/4، 66/24، 27/43 برای فتان قرمز 0/2، 86/24، 48/43 برای هفت بند 95/2، 94/19- 21/22، 97/44 و برای شیرتیغی 0/2، 77/17، 86/44 درجه سانتیگراد به دست آمد. گونه فتان قرمز به علت پایین‌تر بودن دمای پایه نسبت به چچم دائمی و علف های هرز زودتر جوانه زد بنابراین استفاده از چمن‌های اسپورتی که دارای نسبت بالاتری بذر فتان قرمز می‌باشند موجب می‌شود چمن بتواند سریعتر از گونه‌های هفت بند و شیرتیغی مستقر شده و در رقابت با علف های هرز پیروز باشد. با استفاده از نتایج این تحقیق می‌توان کارایی کنترل علف‌های هرز را در چمن بهبود بخشید.