اثر رقم و تیمار تنظیم کننده رشد گیاهی بر باززایی درون شیشه‌ای لیلیوم با استفاده از ریزنمونه‌های TCL

Abstract

لیلیوم به عنوان چهارمین گل شاخه بریده دنیا مطرح است و روش‌ کشت بافت، روش مناسبی را برای تکثیر این گیاه زینتی فراهم کرده است. در این پژوهش به منظور بررسی عوامل مؤثر بر باززایی لیلیوم از پیازک‌های تولید شده در شرایط درون شیشه‌ای دو آزمایش جداگانه انجام گرفت. در مرحله اول، اثر ریزنمونه‌های با لایه سلولی نازک (TCL) با ضخامت‌های 1، 3 و 5 میلی‌متر در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی ترکیب‌های تنظیم کننده رشد گیاهی BA، 2ip و Kin با غلظت‌ 1 میلی‌گرم در لیتر در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA بررسی شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در هر سه تیمارتنظیم کننده رشد گیاهی، بیشترین میزان اندام زایی در ریزنمونه‌هایی با ضخامت 3 میلی‌متر بدست آمد. در واقع نتایج برهمکنش اندازه ریزنمونه‌ با تنظیم کننده رشد گیاهی موجود در محیط کشت نشان داد درصد باززایی در ریزنمونه‌های با ضخامت 3 میلی‌متر بهتر افزایش داشته است. بیشترین تعداد برگ و وزن خشک گیاهچه‌ها در محیط کشت حاوی BA مشاهده شد که نسبت به سایر تیمارها تفاوت معنی‌داری داشت. در آزمایش دوم به منظور بررسی اثر رقم و نوع تنظیم کننده رشد گیاهی سیتوکینین، ریزنمونه‌های TCL ارقام Robina، Donato، Nymph، Lessoto و Roxana با ضخامت 3 میلی‌متر در محیط ‌کشت MS حاوی ترکیبات تنظیم کننده رشد گیاهی مختلف (BA، Kin، 2ip و TDZ) با غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA کشت شدند. نتایج نشان داد که رقم به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر اندام زایی بود. بیشترین تعداد ریشه، وزن خشک، تعداد پیازک و طول گیاهچه در رقم Roxanaمشاهده شد. بررسی درصد باززایی و شاخه‌زایی در ریزنمونه‌ها نشان داد که ارقام و هورمون‌های مختلف بر میزان باززایی و ریشه‌زایی مؤثر بوده و رقم Nymph در حضور TDZ نسبت به سایر ارقام و تنظیم کننده های رشد گیاهی کمترین باززایی و ریشه‌زایی را نشان داد. همچنین مقایسه وزن خشک در تیمارهای مختلف نشان داد که وزن خشک گیاهچه‌های رقم Roxana بطور معنی‌داری نسبت به سایر تیمارها افزایش یافته بود.