تأثیر تنش مکانیکی بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل حسن‌یوسف (Coleus blumei Benth.)

Abstract

پژوهش حاضر به­منظور بررسی تأثیر تنش لرزشی بر کنترل رشد گیاه حسن­یوسف انجام شد. آزمایش به­صورت گلدانی و بر اساس فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. اعمال تنش پس از استقرار قلمه‎های ریشه‎دار شده، هر روز صبح بعد از طلوع خورشید در سه زمان صفر (شاهد)، پنج و 10 دقیقه و قدرت تنش در سه فرکانس 5/7 و 10 و 5/12 هرتز توسط دستگاه شبیه­ساز لرزش انجام شد. نتایج نشان داد کلیه تیمارهای تنش لرزشی در تمامی قدرت‎ها و زمان‎های اعمال شده باعث کاهش ارتفاع گیاه شد. با افزایش قدرت و مدت تنش، ارتفاع گیاه کاهش بیشتری نشان داد به‎طوری‎که در گیاهان تحت تنش لرزشی با قدرت 5/12 هرتز و مدت زمان 10 دقیقه نسبت به شاهد 31 درصد کاهش ارتفاع نشان دادند. اعمال تنش لرزشی باعث کاهش تعداد و سطح برگ، طول ریشه، بیوماس گیاه و محتوای نسبی آب برگ نسبت به شاهد شد، اما تأثیری در نشت یونی نداشت. در بین تیمارها، گیاهانی که با قدرت 5/7 هرتز و به­مدت پنج دقیقه تحت تنش لرزشی بودند، 16 درصد کاهش ارتفاع نسبت به شاهد نشان دادند اما سایر خصوصیات رشدی مانند قطر ساقه، سطح برگ، نشت یونی و مالون­دی‌آلدئید و کلروفیل شرایط مشابه با گیاهان شاهد داشتند. با این حال برحسب شرایط تولید امکان انتخاب سایر شدت‌ها و مدت‌های تنش وجود دارد. بطور کلی بررسی نتایج این پژوهش نشان می‎دهد امکان استفاده از تنش‎های مکانیکی کنترل شده برای تولید گیاهان گلدانی کوتاه و پرپشت بدون استفاده از مواد شیمیایی وجود دارد.