نقش اکوتیپ، ریزنمونه و تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در کشت تعلیقی سلولی چویل (Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss.)

Abstract

گیاه چویل دارای خواص داروئی مختلف بوده و تاکنون گزارشی از کشت تعلیقی سلولی این گیاه بومی ایران ارائه نشده است. به ‌منظور ارزیابی تأثیر عوامل مختلف بر پینه‌زایی چویل، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل اکوتیپ (آب­نهر، گایونه، وزگ و سی‌سخت)، ریز نمونه (ریشه، برگ و ساقه) به همراه ترکیبات هورمونی مختلف NAA و BAP (هر کدام در غلظت‌های 0، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ بودند. نتایج نشان دادند که بهترین اکوتیپ در واکنش به پینه‌زایی، اکوتیپ آب‌نهر و بهترین ریز‌نمونه، ریزنمونه برگی و بهترین ترکیب هورمونی شامل 1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بود. به‌ منظور بررسی تأثیر عوامل مختلف بر کشت تعلیقی سلولی چویل، علاوه بر هورمون NAA، از سطوح مختلف (غلظت‌های 0، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) هورمون 2,4-D نیز در ترکیب با هورمون BAP استفاده شد. بهترین ترکیب هورمونی برای کشت تعلیق سلولی، 2 میلی‌گرم بر لیتر NAA یا 2,4-D به همراه 5/0 میلی‌گرم بر لیتر BAP بود و بهترین ریزنمونه و اکوتیپ به ترتیب، ریزنمونه‌ برگی و اکوتیپ آب‌نهر بود. در مجموع، اکوتیپ آب نهر و ریزنمونه برگی هم در کشت پینه و هم در کشت تعلیقی سلولی نسبت به بقیه اکوتیپ­ها و ریزنمونه­ها برتری نشان دادند و بهترین ترکیب هورمونی در هر دو نوع کشت 2-1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بود.