بررسی کارآیی تیمارهای تلفیقی گرمادرمانی و کشت مریستم انتهایی بر تولید نهال عاری از سه ویروس آلوده کننده سیب "گوشت سرخ" (Malus pumila Mill.) در شرایط درون شیشه‌ای

Abstract

این پژوهش با هدف تولید نهال عاری از سه ویروس ACLSV، ASPV، ASGV سیب "گوشت سرخ" (Malus pumila Mill.)، در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران (ABRII) در سال 1394 انجام شد. آزمایش­ها با ارزیابی اثربخشی تیمار‌ گرمادرمانی (0، 7، 14 و 21 روز در دمای 38 درجه سانتی‌گراد) و کشت مریستم انتهایی (در سه اندازه کوچک‌تر از 2/0 میلی‌متر، بین 2/0 تا 7/0 میلی‌متر و بزرگ‌تر از 7/0 میلی‌متر) بر نرخ حذف ویروس از ریزشاخه­ها انجام شد. در ابتدا حضور ویروس­هایACLSV، ASGV و ASPV در نمونه‌های مادری با روش­های آزمون الایزای ساندویچ دو طرفه آنتی بادی و RT-PCR مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس تیمارهای گرمادرمانی و کشت مریستم در شرایط درون شیشه‌ای انجام شد. ریزشاخه­های رشد یافته از مریستم توسط الایزا و RT-PCR برای هر سه ویروس بررسی شدند. به­طورکلی نرخ حذف سه ویروس ACLSV (9/25 درصد)، ASGV (4/7 درصد) و ASPV (4/44 درصد) با یکدیگر متفاوت بود. نتایج نشان داد افزایش طول مدت گرمادرمانی و کاهش اندازه مریستم با اثر گذاری متفاوت بر ویروس­های مورد مطالعه باعث افزایش نرخ عاری شدن ریزنمونه­ها از ویروس شده است. افزایش دوره زمانی گرمادرمانی در 21 روز باعث کاهش رشد و تکثیر و حتی از بین رفتن ریزنمونه­ها شد. بنابراین 14 روز گرمادرمانی مؤثرترین تیمار جهت حذف آلودگی ویروس­هایASGV (11/11درصد)، ASPV (89/88 درصد) و ACLSV (44/44 درصد) از ریزنمونه­های مورد مطالعه بود. در پایان آزمایش نمونه‌هایی که توسط هر دو روش الایزا و RT-PCR سالم تشخیص داده شدند، تکثیر و ریشه‌دار شدند و در شرایط گلخانه­ای سازگار شدند.