تأثیرکاربرد سوپرجاذب در رژیم‌های مختلف آبیاری بر رنگیزه های فتوسنتزی و ارتباط آن با عملکرد دانه و اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

Abstract

این آزمایش برای ارزیابی تجمع رنگیزه های فتوسنتزی و عملکرد زیره سبز به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم های آبیاری (آبیاری پس از 50، 100، 150 و 200 میلی مترتبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) و سطوح مختلف سوپرجاذب (صفر، 60، 120، 180، 240 و 300 کیلوگرم در هکتار) بودند. بالاترین میزان کلروفیل a (266/0میلی گرم در لیتر) و کلروفیل کل (518/0میلی گرم در لیتر) در تیمار آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و بدون کاربرد پلیمر به دست آمد. بالاترین (259/0میلی‌گرم در لیتر) و پایین ترین (028/0میلی گرم در لیتر) میزان کلروفیل b در تیمار آبیاری پس از 200 میلی متر تبخیر و به ترتیب با کاربرد 60 و 240 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب مشاهده شد. بالاترین عملکرد دانه (1226کیلوگرم در هکتار) و اسانس (5/36کیلوگرم در هکتار) مربوط به آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر از تشتک و 60 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بود. با افزایش فاصله آبیاری به 100، 150 و 200 میلی متر تبخیر، برای تولید حداکثر عملکرد، به ترتیب به 120، 180 و 120 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب نیاز بود. درصد اسانس زیره با افزایش فاصله آبیاری تا 150 میلی متر تبخیر به تدریج و به صورت معنی دار افزایش یافت ولی با افزایش بیشتر فاصله آبیاری روند کاهشی داشت. مشابه عملکرد دانه، کمترین عملکرد اسانس (9/0کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر و 120کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، یعنی کمتر از عملکرد تولید شده تحت شرایط آبیاری پس از 200 میلی متر تبخیر بود. در نهایت، مقدار مناسب پلیمر سوپرجاذب برای سطوح مختلف آبیاری متفاوت بود، یعنی برای شاهد، و تنش های ملایم و متوسط کمتر از 120 کیلوگرم، و برای تنش شدید 300 کیلوگرم در هر هکتار مناسب برای تولید اسانس در زیره سبز توصیه می شود.