بررسی امکان انتقال ژن به گیاهان خانواده چتریان با استفاده از روش غوطه‌وری گل

Abstract

در روش‌های کلاسیک انتقال ژن به گیاهان، عموما از تکنیک‌های مختلف کشت بافت گیاهی استفاده می‌شود. استفاده از فنون کشت بافت، فرایند انتقال ژن به گیاهان را با مشکلات متعددی همچون صرف زمان و هزینه زیاد، نیاز به مهارت، تخصص و تجربه، و بروز تغییرات ژنتیکی ناشی از تنوع سوماتیکی، مواجه ساخته است. از این رو، در سال‌های اخیر، محققان به ابداع روش‌های تسهیل شده انتقال ژن اهتمام ورزیده‌اند که بی نیاز از فرایند کشت بافت بوده و پاسخگوی نیازهای تحقیقات نوین بیولوژی مولکولی باشند. در این بین، روش غوطه‌وری گل در سوسپانسیون آگروباکتریوم، توجه زیادی را به خود معطوف داشته است. در این تحقیق با هدف بررسی امکان انتقال ژن به گیاهان خانواده چتریان از طریق روش غوطه‌وری گل، گیاهان یکساله (شوید، رازیانه و گشنیز) و گیاهان دوساله (جعفری، هویج و کرفس) مورد آزمایش قرار گرفتند. گیاه آرابیدوپسیس نیز به عنوان گیاه مدل برای کنترل روش آزمایشی استفاده شد. گل‌های گیاهان موردنظر در مراحل‌ مختلف نمو گل‌آذین در سوسپانسیون باکتری آگروباکتریوم حامل پلاسمید ناقل دوگانه PBI121 حاوی ژن گزارشگر گیاهی uidA (gus) و نشانگر گزینشگر گیاهی nptII غوطه‌ور شدند. اگرچه تولید گیاهچه‌های آرابیدوپسیس تراریخته و حصول نرخ تراریزش بسیار مطلوب برای این گیاه مبین صحت روش آزمایشی بود، ولی موفقیت چندانی در گیاهان خانواده چتریان حاصل نشد. پس از گزینش و آنالیز بیش از 10000 بذر از شش گونه گیاهی مورد آزمایش، تنها یک گیاهچه کرفس تراریخته شناسایی گردید. با استفاده از واکنش PCR، حضور ژن nptII در تنها گیاهچه کرفس تراریخته حاصل مشخص گردید، اما فعالیت ژن گزارشگر gus در آن تائید نشد. گیاهچه‌های تراریخته آرابیدوپسیس بیان کننده ژن گزارشگر gus با استفاده از تست هیستوشیمیایی X-Gluc و واکنش PCR تائید شدند.