تأثیر شیب‌ دیوارۀ پایین‌دست بر ضریب آبگذری سرریز کنگره‏ای انحنادار

Abstract

سرریزهای کنگره‌ای از سازه‌های هیدرولیکی مهم در جهت تنظیم سطح آب و کنترل جریان در کانال‌ها، رودخانه‏ها و مخازن سدها به‌شمار می‌آید. نظر به اینکه در بعضی از سدها فضای کافی برای تعریض آنها به‌منظور افزایش دبی عبوری وجود ندارد لذا استفاده از سرریز کنگره‌ای یکی از بهترین راه‌حل‌های ممکن است. درصورتی‌که سیکل‏های سرریز کنگره‌ای خطی در مخازن سدها روی یک انحنا قرار بگیرد طول تاج آن افزایش می‌یابد و شرایط جریان ورودی بهبود می‌یابد و منجر به افزایش ضریب آبگذری می‌شود. پژوهش آزمایشگاهی حاضر، روند تغییرات ضریب آبگذری برای شیب‌های مختلف دیوارۀ پایین‌دست سرریز را مورد بررسی قرار داده‌است. بدین منظور دو سرریز کنگره‌ای با زاویۀ دیوارۀ جانبی 6 و 25/11 درجه و برای هر کدام چهار شیب دیوارۀ پایین‌دست مورد آزمایش قرار گرفته‌است. براساس آزمایش‌ها و نتایج به‌دست آمده مشاهده شد شیب‌ دیوارۀ پایین‌دست سرریز باعث کاهش ضریب آبگذری می‏شود که دلایل آن در این مقاله به‌تفصیل آورده شده است. نتایج حاصل به‌صورت روند تغییرات ضریب آبگذری برحسب نسبت ارتفاع جریان به ارتفاع سرریز ارائه‌شده است، همچنین روند تغییرات ضریب آبگذری به شیب‏های مورد بررسی ارائه‌شده است. به‌منظور استفادۀ طراحان این نوع سرریزها، رابطه‌ای برای تخمین ضریب آبگذری برای هر یک از شیب‌های مورد بررسی، ارائه‌شده است.