کنترل سیل با استفاده از روش ترکیبی بند تأخیری و دیوار ساحلی (مطالعه موردی: حوضۀ رودخانه کن)

Abstract

در تحقیق حاضر به‌منظور کاهش خطرات سیل گرفتگی مناطق پایین‌دست حوضۀ آبریز کن، یک روش ترکیبی از بندهای تأخیری به اضافه دیوار سیل‌بند در محدودۀ مناطق مسکونی مورد بررسی قرار گرفت، با توجّه به آن‌که محل و تعداد سدهای تأخیری بر هیدروگراف سیلاب و درنتیجه ارتفاع و طول دیوار سیل‌بند تأثیر مستقیم داشتند، لازم بود که ترکیب‌های مختلف از بند و دیوار سیل‌بند مورد ارزیابی قرار گیرد تا بهترین ترکیب که هزینۀ احداث سازه‌ها حداقل و کاهش دبی اوج سیلاب خروجی، حداکثر شود به دست آید. بدین منظور 8 مکان مختلف در سطح حوضۀ آبریز رودخانه کن برای احداث بندهای تأخیری شناسایی شدند. با جاگذاری 8 بند، 19 بازه به وجود آمد و درمجموع 256 گزینه مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مدل‌سازی هیدرولیکی- هیدرولوژیکی سیلاب از مدل HEC-HMS و برای طراحی بندهای تأخیری از نرم‌افزار CADAM استفاده شد. برای تعیین بهترین ترکیب از روش تصمیم‌گیری چند معیاره TOPSIS استفاده شد. این تحقیق نشان داد که احداث سه سد تأخیری در مکان‌های مناسب به همراه دیوار سیل‌بند، نسبت به سایر گزینه‌ها برتری دارد و می‌تواند دبی پیک سیلاب خروجی از حوضه را (نسبت به عدم وجود سدهای تأخیری) 31.5% کاهش دهد. علاوه بر این، زمان تمرکز سیلاب نیز بیشتر از سایر گزینه‌ها بود.