تحلیل جریان کم 60 روزه از سرشاخه تا پایاب حوزه کرخه

Abstract

شناخت نحوه تغییرات جریان حداقل در بالا دست رودخانه و همچنین روند آن، اطلاعات ارزشمندی را در مدیریت آب و حق آبه­ها و نیز اصلاح الگوی کشت می‌دهد. همچنین مناطق مناسب برای کنترل آب را در طول مسیر رودخانه از دیدگاه مدیریت منابع آب مشخص می‌سازد. علاوه بر مسائل اقتصادی، حفظ اکوسیستم رودخانه از مسائل مهم است که تاکنون توجهی به آن نشده ‌است. زمان رخ داد حداقل جریان با پایه زمانی 60 روزه از سرشاخه‌ها تا پایین دست متفاوت می‌باشد. همچنین روند آبدهی نیز در بالا دست تا پائین دست رودخانه تغییر می‌نماید. در این مطالعه برخی از ایستگاه‌های هیدرومتری حوزه کرخه مورد بررسی قرار گرفته و پس از بررسی داده‌ها، ایجاد سری زمانی آنها و دبی‌های حداقل با پایه زمانی 60 روزه برای هر سال در هر ایستگاه استخراج شد. دبی متوسط سالانه نیز محاسبه و نسبت دبی حداقل با پایه زمانی 60 روزه به دبی متوسط بدست آمده و از آن بعنوان شاخص ارزیابی استفاده شد. با دبی حداقل ذکر شده و شاخص‌های فوق رگرسیون چند متغیره برقرار و عوامل مورفومتریک موثر استخراج شد. نتایج نشان داد که جریان حداقل با مساحت بیشترین رابطه (0.8R2=) و شاخص‌های جریان با فاصله هر ایستگاه تا خروجی حوزه کرخه رابطه (0.2R2=) بیشتری داشتند. این موضوع نشان داد که در سراب حوزه، جریان حداقل نسبت به متوسط جریان کمتر بوده و با نزدیک شدن به پایاب حوزه شاخص افزایش می­یابد. لذا برای مدیریت منابع آب در اراضی زراعی در سراب حوزه باید به روش­های استحصال آب باران توجه بیشتری شود.