مدل‌سازی تغییر رفتار انتخاب شیوه کاربران تحت تأثیر سیاست احداث خطوط پر سرنشین ( مطالعه موردی‌: بزرگراه چمران- تهران)

Abstract

احداث خطوط پر سرنشین یکی از راه‌کارهای مدیریت ترافیک شهری است که تمایل به احداث این خطوط در چند سال اخیر موردتوجه بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه قرارگرفته است. در این پژوهش هدف اصلی، تعیین عوامل تأثیرگذار در انتخاب شیوه سفر افراد در حضور این تسهیلات است. در همین راستا داده ها به علت عدم وجود این تسهیلات در ایران، با استفاده از روش رجحان بیان‌شده و براساس مفهوم ارزش زمان صرفه‌جویی شده‌ی افراد در اثر استفاده از این خطوط محاسبه شد. برای برداشت نمونه ها 1000 مشاهده انجام شد و از مدل لوجیت دوتایی جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شد. متغیرهایی که برای اولین بار در این مطالعه از آن‌ها استفاده شد، متغیرهایی مربوط به ورودی و خروجی به بزرگراه و همچنین برای عوارض، با محاسبه ارزش زمان سفر مبداء- مقصدهای گوناگون در طول مسیر مورد مطالعه، عوارض در نظر گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش قیمت ( ناشی از افزایش زمان صرفه‌جویی افراد) تمایل افراد به استفاده از خط پر سرنشین نیز کاهش می‌یابد. در همین راستا در قیمت رایگان، نزدیک به 26 درصد رانندگان حاضر به استفاده از خطوط پر سرنشین هستند در صورتی که در قیمت های زیاد، درصد انتخاب خطوط پرسرنشین با عوارض تقریبا به سمت صفر میل می کند. در قیمت 180000 ریال درصد انتخاب به زیر 5 % می رسد همچنین براساس مکان ورود/ خروج به/از بزرگراه چمران تمایل افراد به استفاده از خط پرسرنشین تغییر می کند. علاوه برآن، زمانیکه محل سکونت افراد در کمترین فاصله از محدوده مورد مطالعه قرارداشته باشد 31% تمایل برای استفاده از خطوط پرسرنشین وجود دارد و با افزایش فاصله تا 25 کیلومتر تمایل افراد تقریبا به صفر درصد می رسد. همچنین قابل ذکر است که خانم ها تمایل بیشتری به استفاده از خطوط پرسرنشین دارند.