بررسی ارتباط بین مولفه های جو ایمنی و وقوع رفتارهای ناایمن: مطالعه موردی در یک صنعت شیمیایی

Abstract

زمینه و هدف: عوامل سازمانی زیادی می­ توانند به عنوان تعیین کننده رفتارهای ناایمن مورد توجه قرار گیرند که یکی از برجسته­ ترین آن ها جو ایمنی می­ باشد. صنایع شیمیایی به علت وجود پارامترهای فرآیندی بحرانی و همچنین حجم قابل توجه مواد هیدروکربنی، پتانسیل زیادی جهت بروز حوادث فاجعه بار دارند. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین مولفه ­های جو ایمنی شغلی و وقوع رفتارهای ناایمن در یک صنعت شیمیایی انجام شده است. روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی بوده و در سال 1398 در یک صنعت پتروشیمی در جنوب کشور انجام شده است. طی این مطالعه 269 نفر از پرسنل عملیاتی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت واکاوی جو ایمنی، از پرسشنامه استاندارد جو ایمنی شغلی استفاده گردیده و به منظور مطالعه بروز رفتارهای ناایمن نیز از چک لیست رفتارهای ناایمن با توجه به عوامل حوادثی که طی 15 سال گذشته در صنعت مورد مطالعه به وقوع پیوسته است، استفاده گردید. تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم‌افزار IBM SPSS V.25.0 و آزمون­ های آنالیز واریانس یک‌طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه انجام شده است. یافته‌ها: بین مولفه ایمنی محیط کار و رفتار ناایمن ارتباط معکوس و معنی‌داری مشاهده گردید. همچنین، ارتباط بین امتیاز مولفه تعهد مدیریت و رفتار ناایمن معنی‌دار بود. بین سطح تحصیلات و سابقه کاری افراد و همچنین تجربه حادثه و شبه‌ حادثه و بروز رفتارهای ناایمن نیز ارتباط معنی‌داری مشاهده گردید (0/05>P ). نتایج حاصل از مدل رگرسیونی بدست آمده نشان داد مهم­ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر فرکانس وقوع رفتارهای ناایمن شامل مولفه­ های تعهد مدیریت، ایمنی محیط کار، فاکتورهای سطح تحصیلات و سابقه کاری می­باشد (0/05>P ، 0/597 =R2). نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از مطالعه حاضر بیانگر این بود که توجه به مولفه­ های تعهد مدیریت، سطح ایمنی محیط کار، سطح تحصیلات و سابقه کاری افراد در صنایع شیمیایی به عنوان عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار در بروز رفتارهای ناایمن می ­تواند گامی موثر در راستای کاهش بروز رفتارهای ناایمن و درنتیجه کاهش حوادث ایجاد شده در صنایع مذکور باشد.