بررسی ویژگی‌های روانسنجی نسخه‌ فارسی مقیاس خستگی کاری در کارکنان آتش نشانی

Abstract

زمینه و هدف: تمایل به درک علل و پیامدهای خستگی کاری در دهه‌های اخیر افزایش یافته است زیرا خستگی کاری می تواند به نتایج کاری و شخصی که شرایطی برای سلامتی، نگرش، ایمنی و عملکرد فراهم می‌کند، تاثیر بگذارد. نتایج خستگی کاری متعاقبا بر تعدادی عناصر فردی (فیزیکی، روانی و رفتاری) و سازمانی (نگرش شغلی، حضور و ترک شغل، آسیب‌های کاری) تاثیر می‌گذارد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس خستگی کاری انجام شد. روش‌ها: در این پژوهش 360 نفر از کارکنان سازمان آتش نشانی شهر اهواز به صورت تصادفی مرحله‌ای انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع اعتباریابی ابزار می‌باشد. شرکت کنندگان پرسشنامه های خستگی کاری، ابهام نقش، تعارض نقش، خشنودی شغلی، سلامت روانی، قصد ترک شغل را تکمیل کردند. بررسی همسانی درونی سوالات پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ و همبستگی هر سوال با کل آزمون انجام شد. به منظور بررسی اعتبار (روایی) مقیاس خستگی کاری از روش‌های اعتبار همگرا، اعتبار تجربی و اعتبار افزایشی استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل عامل اکتشافی با روش مولفه‌های اصلی و چرخش واریماکس نشان داد که 3 خرده مقیاس خستگی فیزیکی، روانی و هیجانی از یک عامل تحت عنوان خستگی کاری تشکیل می‌شود. تحلیل عامل تاییدی نشان داد به استثنای یکی از ماده‌ها، سایر ماده‌های این مقیاس به طور معنی‌دار روی یک عامل بار گذاشتند. نتایج حاصل از بررسی اعتبار همگرا نشان داد مقیاس خستگی کاری با مقیاس‌های ابهام و تعارض نقش و قصد ترک شغل رابطه مثبت و با مقیاس‌های خشنودی شغلی و سلامت‌روانی رابطه منفی داشت. نتایج حاصل از اعتبار تجربی نشان داد مقیاس خستگی کاری با ملاک مهم خشنودی شغلی رابطه دارد. نتایج حاصل از اعتبار افزایشی با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد مقیاس خستگی کاری ورای اثر عامل خستگی کاری و چهار مقیاس دیگر، خشنودی شغلی را پیش‌بینی کرد. نتیجه‌گیری: در مجموع یافته های تحقیق نشان دادند که مقیاس خستگی کاری همسان با پژوهش های انجام شده در غرب از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار است. در نتیجه از آن می توان برای سنجش این سازه در کارکنان ایرانی استفاده کرد.