شرایط علّی موثر بر دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر پیچیدگی اقتصادی با رویکرد تاب‌آوری و سلامت اقتصاد ملی

Abstract

زمینه و هدف: علم و فناوری با سرعتی روزافزون در حال پیشرفت و توسعه بوده و با ایفای نقش اساسی در اقتصاد جهانی، تبدیل به ابزاری برای پیشبرد دیپلماسی میان کشورها شده است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف طراحی مدل دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر پیچیدگی اقتصادی با رویکرد تاب­آوری و سلامت اقتصاد ملی انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش کیفی است که به روش تئوری داده­بنیاد (Grounded theory) انجام گرفت. پژوهش حاضر با تکیه بر راهبرد پژوهشی داده بنیاد و رویکرد نظام­مند استراوس و کوربین به دنبال استخراج مدل پارادایمی دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر پیچیدگی اقتصادی و تاب­آوری اقتصاد ملی است. بدین ترتیب ابتدا 12 نفر از اساتید، خبرگان و متخصصان حوزه اقتصاد، مدیریت، دیپلماسی و سیاستگذاری علم و فناوری، روابط بین­الملل و جامعه شناسی در دانشگاه­ها و مراکز علمی و ساستگذاری کشور شناسایی و با آن‌ها مصاحبه شد و با فرآوری داده­ها و مفاهیم، مدل پارادایمی جامع براساس شرایط علی، مقوله محوری، شرایط زمینه­ای، شرایط مداخله­گر، راهبردها و پیامدهای مرتبط ارائه گردید. یافته‌ها: مدل فرآیندی دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر پیچیدگی اقتصادی با رویکرد تاب­آوری و سلامت اقتصاد ملی بیانگر آن است که «ضرورت توسعه اقتصادی» و «ضرورت توسعه علمی» از دلایل عمده دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر پیچیدگی اقتصادی با رویکرد تاب­آوری و سلامت اقتصاد ملی در بستر «رونق تولید»، «حکمرانی خوب و سالم» و «زیرساخت» است. نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که شرایط علی پدیده مورد مطالعه از دو مقوله نیاز به توسعه اقتصادی و نیاز به توسعه علمی تشکیل شده است.