کارایی شاخص کیفیت منابع آب ایران در مقایسه با سه شاخص ارزیابی آلودگی آب‌های سطحی به فلزات سنگین (مطالعه موردی رواناب حوضه شمال و شرق تهران)

Abstract

رواناب‌های شهری از مهم‌ترین منابع غیرنقطه‌ای انتشار فلزات سنگین به محیط‌های پذیرنده می‌باشند که ارزیابی و پایش کیفیت آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی محتوای فلزات سنگین در رواناب شهری و مقایسه کارایی شاخص پارامتر‌های سمی کیفیت منابع آب سطحی ایران با شاخص‌‌ آلودگی، شاخص ارزیابی فلزات سنگین و شاخص آلودگی فلزات سنگین انجام شد. بدین‌منظور طی سه رخداد سیلابی در سال‌های 98-1397 از رواناب خروجی حوضه سرخه حصار تهران نمونه‌برداری و غلظت آرسنیک، آهن، سرب، روی، کادمیم، کروم، مس، منگنز، مولیبدن و نیکل با دستگاه ICP-MS اندازه‌گیری شد. مقادیر شاخص‌های آلودگی، ارزیابی فلزات سنگین، آلودگی فلزات سنگین و کیفیت منابع آب سطحی ایران به‌ترتیب در گستره 2/68-5/5، 4/74-6/9، 7/192-2/83 و 7/23-8/8 قرار داشتند. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان‌دهنده همبستگی قوی (999/0-775/0) هر چهار شاخص در رواناب بود. مقایسه نتایج شاخص‌ها در ارزیابی کیفیت رواناب نشان داد شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران، به‌ترتیب با شاخص‌های آلودگی، آلودگی فلزات سنگین و ارزیابی فلزات سنگین بیش‌ترین همبستگی را دارد. تفکیک بالای درجه آلودگی و تاثیرپذیری کم‌تر از غلظت‌های بسیار بالا از نقاط قوت شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران شناخته شد و می‌توان از این شاخص به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای ارزیابی کیفیت رواناب‌های شهری استفاده کرد.