مروری بر جدایی‌گزینی فضایی در جمعیت‌شناسی

Abstract

چکیده. فضا همواره جزء ذاتی جمعیت‌شناسی بوده و فرایندهای جمعیتی ذاتاً یک نوع فعالیت زمانی- فضایی هستند. بازشناسی اهمیت فضا و جدایی­گزینی فضایی در تحلیل‌های جمعیت­شناسی، افق­ها و سمت­وسوهای جدیدی در جمعیت­شناسی و چارچوب­های مفهومی و تحلیلی آن پدید آورده است. جدایی­گزینی فضایی به توزیع گروه‌های اجتماعی، زیرساخت‌ها، فعالیت‌ها و یا توزیع هر گونه عناصر معین دیگر در فضا اشاره دارد. با وجود گروه­های مختلف جمعیتی، و نحوه دسترسی آنها به خدمات مختلف شهری، اشتغال، آموزش، و خدمات بهداشتی در ایران، تاکنون مطالعه­ای مرتبط با تحلیل جدایی­گزینی فضایی در جمعیت­شناسی انجام نشده است. روش مطالعه مقاله، مرور نظام‌مند است. نتایج مطالعه نشان داد تجزیه و تحلیل­های فضایی، می‌تواند به عنوان یک مکان پرورش بالقوه برای علوم اجتماعی نوین و تحقیقات بین­رشته­ای باشد. حتی اینکه چگونه یک جامعه معین به هر یک از گذارهای جمعیتی پاسخ می­دهد، وابسته به بستر فضایی و مکانی است که در آن جامعه وجود دارد. کاربرد زمینه­های نوظهور علوم فضایی، جدایی‌گزینی فضایی و آمارهای فضایی در علم جمعیت­شناسی به ما این امکان را می­دهد تا تغییرات در رفتارهای جمعیت­شناختی (ازدواج، باروری، مهاجرت، سلامت و مرگ‌ومیر) را در بستر فضا تحلیل کنیم. واژگان کلیدی: جمعیت­شناسی فضایی، جدایی­گزینی فضایی، باروری، مهاجرت، سلامت و مرگ­و میر.