عوامل موثر بر شاخص سودمندی کفایت مراقبت‌های دوران بارداری در سطح اول نظام شبکه ایران

Abstract

سابقه و هدف: مراقبت­های دوران بارداری یک استراتژی مهم برای دستیابی به بهداشت باروری است. علی­ رغم اهمیت مراقبت بارداری در سلامت مادران، تعدادی از مادران به اندازه کافی مراقبت نمی ­شوند. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر شاخص سودمندی کفایت مراقبت­ های دوران بارداری (Adequacy Prenatal Care Utilization= APNCU) در سطح اول نظام شبکه ایران انجام گرفت. مواد و روش­ ها: این مطالعه مقطعی در شش استان ایران در سال 1395 انجام گرفت. مادرانی که تاریخ زایمانشان 6-2 ماه از زمان مطالعه گذشته بود، به صورت طبقه بندی تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از چک لیست و پرسشنامه محقق ساخته حاوی 34 سوال فردی، خانوادگی و محیطی و 23 سوال مرتبط با مراقبت­ های بارداری به طور همزمان از پرونده بهداشتی و مصاحبه با مادران جمع آوری و با شاخص APNCU به چهار گروه: 1- ناکافی (کمتر از 50% مراقبت مورد انتظار)، 2- متوسط (79-50%)، 3- کافی (109-80%)، 4- ویژه (110% و بیشتر) تقسیم و تحلیل شدند. یافته­ ها: از میان 2655 مادر مورد بررسی، میانگین کل مراقبت در دوران بارداری 1/7±6/43 بار و با توجه به شاخص APNCU، مراقبت 121 نفر (4/6%) ناکافی، 603 نفر (22/7%) متوسط، 1648 نفر (62/1%) کافی و 283 نفر (10/7%) ویژه بود. بین میزان خطر استانی مرگ مادران، جمعیت شهری، مراقبت پیش از بارداری، زمان شروع اولین مراقبت بارداری، سن مادران، مشارکت و تحصیلات همسر و کفایت مراقبت­های دوران بارداری ارتباط معنی­ دار وجود داشت (0/05>p). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که کفایت مراقبت­ های دوران بارداری گرچه تحت تاثیر عوامل اجتماعی وفردی قرار می­ گیرد ولی در سطح مناسبی قرار دارد.