رابطه‌ی میان هوش هیجانی و مهارت‌های اطلاع‌رسانی و مرجع مجازی در کتابداران کتابخانه‌های منتخب دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران

Abstract

مقدمه: مهارت‌های هوش هیجانی می‌توانند به عنوان راه‌بردی مفيد در تعامل بين كتابدار و مراجعه‌ كننده در نظر گرفته شود تا از طريق آن نياز مراجعان و خدمات درخواستي آنان به بهترين نحو شناسايي گردد. بنابراین توجه به آن مهارت‌ها در روند ارتباط كتابداران با كاربران می‌تواند بسیار حایز اهمیت باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت رابطه‌ی هوش هیجانی و مهارت‌های اطلاع‌رسانی مرجع مجازی در کتابداران کتابخانه‌های منتخب دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بوده است. روش بررسی : پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی است. جامعه‌ی پژوهش شامل 44 نفر از کتابداران کتابخانه‌های منتخب دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در سال 1389 بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه‌ی استاندارد هوش هیجانی و پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته‌ی مهارت‌های میز مرجع مجازی بود که مؤلفه‌های مستخرج در آن بر اساس مطالعه‌ی متون و منابع مرتبط با این حوزه گردآوری گردید. روایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از نظر متخصصان موضوعی و پایایی آن‌ها بر اساس Cronbach alpha برای پرسش‌نامه‌ی هوش هیجانی 82/0 = a و پرسش‌نامه‌ی مهارت‌های میز مرجع مجازی 92/0 = a مورد تأیید قرار گرفت و داده‌ها به وسیله‌ی شاخص‌های مركزي و پراكندگي آمار توصيفي و آزمون‌های آماري پارامتري t تک نمونه‌ای و t براي گروه‌هاي مستقل و همچنين ضريب همبستگي Pearson مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها : در توصیف مؤلفه‌های هوش هیجانی ، بزرگترين ميانگين مربوط به مؤلفه‌ی خودانگیزی (34/12)، كوچكترين ميانگين مربوط به مؤلفه‌ی مدیریت استرس (12) به دست آمد. در توصیف مؤلفه‌های اطلاع‌رسانی و مرجع مجازی، بزرگترين ميانگين مربوط به مؤلفه‌ی ارتباط با كاربر (61/55)، كوچكترين ميانگين مربوط به مؤلفه‌ی اشاعه و انتقال اطلاعات (80/27) به دست آمد. میانگین هر یک از مؤلفه‌های مهارت‌های خودآگاهی، توان سازگاري، خودانگیزی، مدیریت استرس، خلق و خوی عمومی از میانگین مقیاس کمتر است. ميانگين مؤلفه‌ی مهارت‌های شخصي و حرفه‌اي به ترتیب با میانگین‌های 83/11 و 16/4 از ميانگين مقياس بيشتر است. اما ميانگين مؤلفه‌ی ارتباط با كاربر و انتقال اطلاعات از ميانگين مقياس كمتر است، در حالي كه بين مهارت اطلاع‌رساني و مرجع مجازی با ميانگين مقياس تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. بين مؤلفه‌های هوش هیجانی و مهارت‌های اطلاع‌رسانی و مرجع مجازی همبستگي مستقيم، معني‌دار و مثبت قوی وجود داشت. نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط مستقیم میان هوش هیجانی و مؤلفه‌‌های آن با مهارت‌های مرجع مجازی، بنابراین هر چه مؤلفه‌های هوش هیجانی کتابداران افزایش پیدا کند، مهارت‌های اطلاع‌رسانی و اجرای مرجع مجازی نیز در آنان افزایش می‌یابد، در نتیجه تعامل بیشتر بین کتابدار و مراجعه‌ کننده به وجود می‌آید و نیاز مراجعان و خدمات درخواستی آن‌ها بهتر شناسایی و رفع می‌گردد. واژه‌های کلیدی: هوش هیجانی؛ خدمات مرجع؛ مرجع مجازی؛ کتابداران