پيامدهاي فن‌آوري اطلاعات براي سلامت روان، ‌اخلاق و اجتماع

Abstract

قرابت ميان فضاي مجازي و ذهن انسان، به اين فن‌آوري جذابيتي بي‌همتا و گاه مقاومت‌ناپذير داده است. اين جذابيت در كنار مزاياي بي‌شمار فن‌آوري‌‌هاي اطلاعاتي باعث شده است كه كاربران در سراسر دنيا رويكردي گسترده به آن داشته باشند. در مقاله حاضر كه به روش متن‌پژوهي انجام شده است، تلاش مي‌شود تأثيرات نامطلوب شبكه‌ي اينترنت و بازي‌هاي رايانه‌اي بر ابعاد مختلف روان، اخلاق و اجتماع مرور و بررسي شود تا ضرورت آگاهي‌رساني، آموزش و اتخاذ اقدامات پيشگيرانه و همچنين سياست‌گذاري‌هاي تربيتي و قانوني بيش از پيش آشكار گردد. گرچه استفاده از شبكه‌ي اينترنت و بازي‌هاي رايانه‌اي مي‌تواند تأثيرات سازنده‌اي براي سلامت روان، روابط اجتماعي، مهارت‌هاي شناختي و يادگيري داشته باشد، اما شمار تأثيرات روان‌شناختي، اخلاقي و اجتماعي بسيار زياد است و مي‌تواند تأثيرات سازنده را تحت‌الشعاع قرار دهد. در ميان پيامدهاي استفاده‌ي ناآگاهانه از بازي‌هاي رايانه‌اي و شبكه‌ي اينترنت مي‌توان به اعتياد و وابستگي بيمارگونه، سوء استفاده‌ی جنسي، گسيختگي روابط خانوادگي و اجتماعي، مسؤوليت‌گريزي، خشونت و پرخاشگري، افسردگي، كناره‌گيري و درونگرايي، كاهش عزت نفس، افت تحصيلي و شغلي، اضطراب، اختلالات فكري و عاطفي اشاره كرد. شمار فراوان تأثيرات نامطلوب رواني، اخلاقي و اجتماع اينترنت و بازي‌هاي رايانه‌اي و همچنين شمار فراوان پژوهش‌هايي كه به بررسي اين تأثيرات پرداخته‌اند، نشان از فراگير بودن مخاطرات در سراسر جهان و در عين حال، افزايش روزافزون آگاهي، حساسيت و توجهات به اهميت موضوع دارد. با توجه به وابستگي شديد فن‌آوري‌ها و تأثيرات آن‌ها به بافتار، لازم است در هر جامعه تحقيقات گسترده‌اي در اين باره انجام شود تا بتوان با توجه به شرايط اجتماعي، فرهنگي، مذهبي خاص آن جامعه به راهكارهايي مناسب و اثربخش دست يافت. واژه‌های كليدی: فن‌آوري اطلاعات؛ رايانه‌ها؛ اينترنت؛ سلامت روان