بررسی مقایسه‌ای خواص ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی عصاره اتانولی و اسانس گیاه نعناع آبی (Mentha aquatica L.)

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: بررسی اثرات آنتی­اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس­ها و عصاره­های گیاهی، ازنظر کاربرد آن در فرآوری مواد غذایی، داروسازی و طب سنتی دارای اهمیت می­باشد. ﮔﻴﺎه اوﺟﻲ یا نعناع آبی، ﻳﻜﻲ از گونه­های مهم خانواده نعناع بوده و توزیع گسترده­ای در مناطق شمال ایران دارد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی مقایسه­ای خصوصیات آنتی‌اکسیدانمی و ضد باکتریایی عصاره و اسانس گیاه نعناع آبی بود. مواد و روش‌ کار: برای تعیین محتوای تام فنولی اسانس و عصاره از روش فولین سیوکالتو و نیز ظرفیت آنتی­اکسیدانی با روش فعالیت رادیکال­های آزاد DPPH و ABTS اندازه­گیری و با آنتی­اکسیدان سنتزی BHT مقایسه شد. درنهایت فعالیت ضد میکروبی در قالب حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) و به روش میکرودایلوشن موردسنجش قرار گرفت. یافته‌ها: محتوای فنلی تام برای عصاره و اسانس به ترتیب 10/231 و 3/23 میلی­گرم اسیدگالیک بر گرم بود که اختلاف معنی‌داری با همدیگر داشتند (p<0.05). در تست درصد بازدارندگی رادیکال­های آزاد (DPPH و ABTS)، عصاره اثر مهارکنندگی بیشتری داشت (p<0.05). حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس در مقابل لیستریا مونوسایتوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلای و سالمونلا تیفی موریوم به ترتیب 12/5، 12/5، 5/2 و 5/2 mg/ mL-1 و حداقل غلظت کشندگی به ترتیب 10، 10، 12/5 و 12/5 mg/ mL-1بودند که اختلاف معنی‌داری بین باکتری‌های گرم مثبت و منفی مشاهده نشد (p>0.05).. بحث و نتیجه‌گیری: این مطالعه حاکی از آن بود که عصاره اتانولی باوجود بالا بودن قدرت آنتی‌اکسیدانی، اثرات ضد میکروبی چندانی نشان نداد. در مقایسه اسانس روغنی آن بر روی باکتری‌های موردمطالعه مؤثر بود. بر اساس نتایج این تحقیق می‌توان با ترکیب اسانس و عصاره اوجی جهت رسیدن به یک ترکیب با قدرت ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی دست یافت.