خطر بُروز سکته‌ی مغزی در بیماران مُزمن کلیوی دارای سابقه‌ی فشارخون و دیابت پس از تعبیه‌ی کاتتر ورید مرکزی

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به خطر مرگ پس از سکته مغزی و مشکلاتی که برای خود فرد، اطرافیان و اجتماع به‌همراه دارد، بررسی ریسک آن در بیماران دارای زمینه اهمیت دارد. روش کار: این مطالعه به صورت گذشته نگر و بر اساس اطلاعات ثبت شده از مستندات پرونده بیمارانی که رضایت به شرکت در پژوهش داشتند، در سامانه اطلاعات بیمارستانی انجام شد؛ در حوزه بیماران همودیالیزی با نظر پزشکان بخش دیالیز بیمارستان فوق تخصصی هاشمی نژاد، متغیرهای موثر احتمالی در دستیابی به هدف مدنظر پژوهش مشخص شدند و طبق آنها فهرستی برای جمع‌آوری داده‌‎ها طراحی گردید که شامل سه بخش مشخصات دموگرافیک بیماران، علائم بالینی، و سابقه بیماری‌های زمینه‌ای می‌باشد. تحلیل‌های آماری – نظیر میزان همبستگی بین عوامل بر اساس آزمون پیرسون و اجرای یکی از درخت‌های تصمیم- با استفاده از نرم‌افزار SPSS اجرا شدند. برای ریشه‌یابی علل وقوع سکته مغزی نیز از الگوریتم‌های درخت تصمیم و فناوری داده‌کاوی در محیط نرم‌افزار Rapid Miner Studio بهره برده شد. یافته‌ها: در مجموع ۱۵۶۶ بیمار آنالیز شدند که ابتدا ارتباط بُروز سکته مغزی را ابتدا روی 1098 بیمار سکته‌ی مغزی بررسی کردیم و در ادامه بر اساس فهرست طراحی شده، بُروز سکته مغزی را در 468 بیمار همودیالیزی که کاتتر ورید مرکزی برای آنها در یک دوره پنج ساله تعبیه شده پیمایش نمودیم. در مجموعه داده‌ی اوّل، 891 بیمار دچار سکته مغزی ایسکمیک بودند و 207 بیمار هم سکته مغزی هموراژیک داشتند؛ در این بیماران، 388 بیمار دچار مشکلات کلیوی بودند و 64 بیمار هم بیماری مُزمن کلیوی داشتند که بررسی‌ها نشان داد بین بیماری مزمن کلیوی با نوع ایسکمیک سکته مغزی رابطه معنادار وجود دارد (همبستگی پیرسون، با 001/0p<). در مجموعه داده‌ی دوم هم که همگی بیماران مرحله انتهایی داشتند، از آنها 324 نفر زن و 144 نفر مرد بودند که 368 بیمار با کاتتر دایم بودند و برای 100 نفر هم کاتتر موقت تعبیه شده بود. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد نوع خاصی از سکته مغزی (ایسکمیک) با بیماری کلیوی مرتبط برشمرده شده است به‌طوری‌که ریسک ابتلاء به سکته مغزی در بیمارانی که کاتتر را قبل از فیستول شریانی وریدی استفاده کرده‌اند تا 84.21% بوده و در حالیکه بین سن بیماران دیالیزی با سکته‌شان رابطه‌ی معناداری پیدا نشد، اما علاوه بر تعبیه‌ی کاتتر، سابقه‌ی داشتنِ فشارخون یا دیابت نیز در ریسک سکته مغزی مؤثر بودند.