بررسی ترکیبات تری‌هالومتان در تصفیه‌خانه آب عباس‌آباد شهر همدان

Abstract

مقدمه: کلرزنی یک روش رایج و موفق گندزدایی آب در سراسر جهان به‌ویژه کشورهای در حال توسعه است. ولی این فرآیند می‌تواند باعث ایجاد ترکیبات جانبی مخاطره‌آمیز و بعضاً سرطان‌زا همچون تری‌هالومتان‌ها شود. لذا، این مطالعه با هدف تعیین ترکیبات تری‌هالومتان در تصفیه‌خانه آب عباس‌آباد شهر همدان در سال 1394 انجام شد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی پس از جمع‌آوری 81 نمونه آب از 3 ایستگاه منتخب به روش استاندارد و قرائت برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در محل، نسبت به انجام مراحل آماده‌سازی نمونه‌ها در آزمایشگاه و تعیین غلظت ترکیبات تری‌هالومتان در آن‌ها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی اقدام شد. همچنین پردازش آماری داده‌ها نیز توسط نرم‌افزار SPSS انجام یافت.

یافته‌ها: کمینه میانگین غلظت ترکیبات برومو دی‌کلرومتان، بروموفرم، دی‌بروموکلرومتان و کلروفرم بر حسب میکروگرم در لیتر به‌ترتیب برابر با 57/0 ± 47/1، 35/0 ± 47/1، 42/0 ± 47/1 و 70/0 ± 40/3 و برای همه ترکیبات مربوط به ایستگاه 1 بود. از طرفی بیشینه میانگین غلظت این ترکیبات نیز بر حسب میکروگرم در لیتر به‌ترتیب برابر با 26/0 ± 90/1، 10/1 ± 36/2، برای 55/0 ± 53/1 و 0/1 ± 53/7 و برای همه ترکیبات مربوط به ایستگاه 3 بود. همچنین میانگین غلظت این ترکیبات از رهنمود سازمان‌های ملی استاندارد ایران و WHO کم‌تر بود.

نتیجه گیری: گرچه میانگین غلظت ترکیبات تری‌هالومتان در آب شرب تصفیه‌خانه عباس‌آباد بیش‌تر از حدمجاز نبود، اما با توجه به ورود فاضلاب رستوران‌ها و باغات در طول مسیر به رودخانه عباس‌آباد، پیش‌کلرزنی آب در حوضچه‌های استخر عباس‌آباد و از طرفی زمان ماند بالا و افزایش ریزش شاخ و برگ درختان به‌خصوص در فصل پاییز در سطح آب استخر، احتمال تشکیل تری‌هالومتان‌ها در آب افزایش می‌یابد. از این‌رو نسبت به پایش دوره‌ای تری‌هالومتان‌ها در خروجی تصفیه‌خانه توصیه می‌شود.