عوامل موثر بر تمایل کشاورزان به استفاده از راهکارهای مدیریت پایدار منابع آبی در شهرستان مراغه

Abstract

در سال‌های اخیر به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و مدیریت نادرست منابع آبی، بخش کشاورزی با بحران منابع آبی مواجه شده است و مدیریت صحیح منابع آب توسط کشاورزان به عنوان یکی از راه‏حل‏ها مطرح است. تحقیق توصیفی همبستگی حاضر با هدف سنجش عوامل موثر بر میزان تمایل باغداران شهرستان مراغه به استفاده از روش‌های مدیریت پایدار منابع آبی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه باغداران شهرستان مراغه تشکیل می‌دادند (11742 باغدار) که 228 نفر از آن‌ها از طریق نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی و طبق فرمول نمونه‏گیری کوکران انتخاب و مطالعه شدند. روایی ابزار تحقیق پرسشنامه توسط گروهی از اساتید و کارشناسان مرتبط تائید و پایایی آن نیز از طریق پیش‌آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفای بزرگ‌تر از 7/0 برای شاخص‌های ترکیبی حاصل شد. نتایج نشان داد که اکثریت باغداران (9/88 درصد) تمایل زیادی برای اجرای راهکارهای مدیریت پایدار منابع آبی داشتند و میزان تمایل آن‌ها با متغیرهای مساحت باغ، تعداد کل درختان، درآمد سالانه باغی، میزان سطح اجرای آبیاری قطره‌ای در باغ، سابقه اجرای آبیاری قطره‌ای، مالکیت ادوات کشاورزی، میزان دریافت اطلاعات از کتاب، نگرش در مورد تغییر اقلیم و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و با نیاز آموزشی، درآمد سالانه غیر باغی، میزان آب مصرفی، درصد درختان گردو میزان دریافت اطلاعات از همسایگان و باغداران رابطه منفی و معنی‏دار داشت. تحلیل رگرسیونی گام‌به‌گام نیز نشان داد که متغیرهای سطح اعتماد اجتماعی، درک تغییرات آب‌وهوایی (شور شدن آب) و کاهش میزان آب مصرفی توسط باغداران 9/55 درصد تغییرات میزان تمایل آن‌ها به پذیرش روش‌های مدیریت پایدار را تبیین می‌کرد.