تحلیل تأثیر کاربری اراضی بر نتایج شبیه‌سازی پارامترهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیزنیرچای با استفاده از مدل SWAT

Abstract

تأثیر کاربری اراضی بر فرایندهای هیدرولوژیکی و رواناب حوضه آبخیز می‌تواند به مدیریت چالش‌های منابع آب و برنامه‌ریزی صحیح در مدیریت حوضه‌های آبخیز کمک نماید. مدل‌های هیدرولوژیکی نمایش ساده‌شده‌ای از سیستم هیدرولوژی واقعی هستند که به مطالعه درباره کارکرد حوضه می‌پردازد بنابراین انتخاب مدل، نیاز به تشخیص قابلیت و محدودیت مدل‌های هیدرولوژی حوضه دارد. در این تحقیق، به‌منظور بررسی تأثیر کاربری اراضی بر رواناب حوضه رودخانه نیر چای، از تصاویر ماهواره‌ای لندست (OLI-TM) سال‌های (1990-2000-2018) استفاده شد. ابتدا تصاویر مربوطه اخذ و پیش‌پردازش‌های لازم اعمال شد، سپس طبقه‌بندی با استفاده از روش شی‌ءگرا و الگوریتم نزدیک‌ترین همسایگی صورت گرفت همچنین از مدل (SWAT) بـرای شبیه‌سازی هیـدرولوژیکی حوضـه استفاده شد و از الگـوریتم (SUFI-2) در نرم‌افزار SWAT-CUP) ) برای تحلیل حساسیت، واسنجی، اعتبار سنجی بهره گرفته شد. با توجه به ضریب NS و R2، P و R به‌دست‌آمده در مرحله واسنجی (به ترتیب برابر با 74/0 و 75/0 و 88/0 و 82/0) و در مرحله اعتبار سنجی (به ترتیب برابر با 68/0 و 72/0 و 90/0 و 79/0) نشان می‌دهد این آمار دارای کارایی قابل قبولی در پیش‌بینی متغیرهای موردبررسی در آبخیز موردمطالعه دارد. ازاین‌رو نتایج این پژوهش نشان داد مدل SWAT بهترین عملکرد را از شبیه‌سازی رواناب حوضه رودخانه نیر چای نسبت به داده‌های مشاهداتی در دوره صحت یابی داشته است.