گزینش مناطق مستعد تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها با کاربرد نرم‌افزار RockWorks

Abstract

با توجه به محدود بودن منابع آب زیرزمینی و افزایش روزافزون نیاز به آب، اعمال مدیریت بهره‌برداری بهینه، امری اجتناب‌ناپذیر است. در این میان، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها، با توجه به قابلیت‌های زیاد و هزینه نسبتاً کم، یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای رسیدن به این هدف می‌باشد. لازمه انجام صحیح تغذیه مصنوعی سفره‌های آب زیرزمینی، مکان‌یابی مناسب و دقیقی است که تمامی فراسنج‌های مؤثر در امر تغذیه، در سنجش آن در نظر گرفته شده باشند.‌ در این پژوهش به منظور جانمایی و تجزیه‌ و تحلیل‌های مورد نیاز و نهایتاً ترسیم نقشه نهایی از نرم‌افزار RockWorks که به‌طور گسترده در بررسی‌های زیرسطحی کاربرد دارد، استفاده شد. پژوهش حاضر در حوضه آبخیز سوراندر واقع در شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. به منظور مکان‌یابی نواحی مناسب، لایه‌های اطلاعاتی مختلف ازجمله: شیب، نفوذپذیری سطحی، فرونشت، ضخامت آبرفت، کیفیت آبرفت، کاربری اراضی، اندازه‌ی آبدهی حوضه و قابلیت انتقال سفره در محیط نرم‌افزار RockWorks تهیه و پس از اعمال وزن‌دهی مناسب، نقشه‌های مربوط به هر کدام از لایه‌ها از طریق شبکه‌بندی رایج کریجینگ ترسیم شدند. در نهایت، نقشه‌های تمامی لایه‌های اطلاعاتی با استفاده از توابع بولین تهیه و ترسیم گردیدند. عملیات حاصل‌ضرب جبری نقشه‌های بولین، مرحله پایانی کار بود که پس از اعمال آن، نقشه‌ی مکان‌های مناسب تغذیه‌ی مصنوعی سفره‌های آبخوان حوضه مشخص و ترسیم شد. با اندازه‌گیری مساحت‌های نواحی مستعد و غیر مستعد تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها، مشخص شد که 17.33 درصد از مساحت کل حوضه که برابر 2104.57 هکتار می‌باشد، برای تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها مناسب و 82.67 درصد از مساحت کل حوضه برابر 10036.53 هکتار برای تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها در حوضه نامناسب است.