تعیین ویژگیهای گیتاشناسی حوضه ی آبخیز، با استفاده از شبیه رقومی ارتفاعی حاصل از سنجنده ی ASTER (مطالعه ی موردی: دشت کبودراهنگ، استان همدان)

Abstract

یکی از منابع اطلاعاتی مورد نیاز در تعیین ویژگیهای گیتاشناسی حوضه‌های آبخیز داده‌های ارتفاعی است. شبیه رقومی ارتفاع[1] (DEM) یکی از محصولات تصاویر ماهواره‌ای سنجنده ی تشعشع سنج پیشرفته ی فضابرد تابش گرمایی و بازتابی[2] (ASTER) است. هدف این تحقیق، تعیین ویژگیهای گیتاشناسی حوضه ی آبخیز با استفاده از DEM حاصل از سنجنده ی ASTER است. بدین منظور دشت کبود راهنگ به عنوان محدوده ی مطالعاتی انتخاب شده که بخشی از حوضه ی رود قره‌چای بوده و با وسعت km2 3448 در شمال استان همدان قرار دارد. برای ارزیابی خروجیها، از نتایج ارائه شده به وسیله ی دفتر مطالعات آب منطقه­ای استان همدان که از DEM سنجنده ی [3]SRTM، تصاویر هوایی سازمان نقشه‌برداری کشور و پردازش‌های سامانه ی اطلاعات جغرافیایی[4] (GIS) استخراج شده، استفاده گردید. برای دستیابی به هدف تحقیق، با استفاده از DEM سنجنده ی ASTER، ابتدا شبکه ی آبراهه­ها شامل جهت جریان و جهت جریان تجمعی تعیین شده، سپس استخراج حوضه ی آبخیز و رتبه­بندی رودخانه­ها صورت گرفته و در نهایت ویژگیهای گیتاشناسی حوضه ی آبخیز استخراج گردیدند. نتایج نشان دادند که مساحت حوضه 43/3410 کیلومتر مربع با 09/1 درصد خطا، محیط حوضه 34/406 کیلومتر با 82/5 درصد خطا و طول حوضه 82/112 کیلومتر با 28/8 درصد خطا محاسبه شدند. همچنین، ضریب شکل در روشهای هورتون، گراولیوس، میلر و شیوم به ترتیب 267/0، 94/1، 259/0 و 584/0 محاسبه شدند و زمان تمرکز حوضه در روشهای کرپیچ، کربای-هاتاوی، برانسی-ویلیامز، کارتر و ونتورا به ترتیب 33/13، 86/4، 91/6، 53/46 و 57/148 ساعت حاصل شدند. [1] digital elevation model [2] advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer [3] shuttle radar topography mission [4] geographic information system