بررسی علل شوری و نفوذ آب شور رود های دالکی و حله به آبخوان برازجان

Abstract

نگهداری محیط زیست، مخصوصاً محیطهای آ بی از آلاینده­های گوناگون، بخصوص شوری، معضلی است که بشر امروز بیش از هر زمان دیگر با آن درگیر است. رود­های حله و دالکی از منابع آبهای سطحی با اهمیت در استان بوشهر به شمار می‌روند. دشت برازجان در شمال استان بوشهر، یکی از دشتهایی است که در آن، شوری آب منجر به بحرانی گردیدن وضعیت آب زیرزمینی شده است. در این تحقیق سعی شده است تا با مطالعات آب-شیمیایی موقعیت و شکل منطقه اختلاط آبهای شور و شیرین، و تأثیر زیانبار کیفی منابع آب سطحی بر منابع آب زیرزمینی، بررسی گردد، که برای اولین بار در مورد این رودها، و با استفاده از روشها و نمودارهای ترکیبی هیدروژئوشیمیایی انجام گردیده است. نتایج تجزیه‌های شیمیایی عناصر اصلی از 22 نمونه آب چاههای منطقه، و یک نمونه آب رود نشان می­دهد که دلایل شوری آبهای زیرزمینی در این دشت مختلف بوده، و ناشی از ورود آب شور رود­های دالکی و حله، و انحلال نمک و گچ سازند­های اطراف، و همچنین آبهای میان حوضه­ای و نفتی، و پساب کشاورزی در برخی قسمتهای دشت می‌باشند. نمودار­های نسبت یونی، وجود روند خطی واضحی را بین عناصر سدیم و کلر نشان می­دهند که حاکی از اختلاط آب شـیرین و شـور می­باشد. نفوذ آب شور رود بخصوص در نواحی مرکزی و شمال غربی دشت، و هجوم کمـتر آن به قسمتهای شرقی (به‌دلیل تغذیه از سازنـد­های آهکی مجاور) است. نتایج این تحقیق نشان می­دهند که آبکشی زیاد چاههای منطقه باعث افزایش ضخامت منطقه اختلاط آبهای شور و شیرین گردیده، و لذا افزایش احتمال شوری چاههای آبکشی موجود می­گردد. همچنین، آب زیرزمینی منطقه‌ی برازجان دارای نوع کلروره- سدیک و سولفاته- کلسیک است، که هجوم آب شور ناشی از رود و شورابه­ها دلیل این امر می‌باشند.