مطالعه‌ی ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای و تعیین رابطه‌ی آن با ضریب بده‌ی دریچه‌ی و سرریز جداگانه

Abstract

سرریز و دریچه‌ی از پرکاربردترین سازه‌های اندازه‌گیری جریان و واپایش سطح آب در شبکه‌های انتقال آب به شمار می‌روند، که با ترکیب آنها به عنوان یک سازه، با توجه به عبور مواد شناور از روی سرریز و مواد قابل رسوب از زیر دریچه‌ی، مشکلات استفاده جداگانه هریک از سازه‌ها کاهش می‌یابد. در این تحقیق به بررسی آزمایشگاهی تغییرات ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای با فراسنجهای بی بعد H/D(نسبت عمق بالادست جریان به قطر سازه) و H/a (نسبت عمق بالادست جریان به بازشدگی دریچه‌ی) درنهری با طول، عرض و ارتفاع به ترتیب 10، 6/0 و 7/0 متر پرداخته شده است. همچنین، روند تغییرات ضریب بده‌ی سرریز و دریچه‌ی با اندازه‌گیری نیمرخ سرعت در زیر و روی سازه استخراج، و با نتایج ضریب بده‌ در شبیه ترکیبی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای مقایسه شده است. نتایج حاصله نشان دادند که با افزایش فراسنجهای بی‌بعد H/a و H/D ضریب بده‌ سرریز- دریچه‌ی ابتدا کاهش یافته و سپس افزایش می‌یابد. روند ضریب بده‌ی دریچه‌ی در شبیه ترکیبی، کاهشی و برای سرریز ابتدا افزایشی و سپس به سمت ثابت شدن میل می‌نماید. همچنین، قطر سازه و بازشدگی دریچه‌ی برای ضریب بده‌ی هر سه سازه سرریز، دریچه‌ی و سرریز- دریچه‌ی در شبیه ترکیبی موثر می‌باشند، و ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی استوانه‌ای در محدوده‌ی آزمایشها از 75 /0- 05/1 متغیر است. در نهایت با تحلیل داده‌ها معادله‌ای جهت تخمین ضریب بده‌ی سرریز- دریچه‌ی ارائه گردید که دارای همبستگی بالایی می‌باشد.