اثر گسترش پول‌های مجازی (بیت‌ کوین) بر تقاضای پول رسمی ایران در قالب مدل CIA

Abstract

رشد اقبال جهانی به پول‌های مجازی چون بیت­کوین که یک نوآوری اینترنتی با کارکردی مشابه پول "بی‌پشتوانه" یا پول حکومتی است، به دلیل سرعت و کارایی بالا در پرداخت­ها (به­ ویژه پرداخت­ های برون­ مرزی) و همچنین حذف هزینه­ های عملیاتی اضافی که توسط نهادهای واسط دریافت می­ شود، لزوم توجه سیاست‌گذاران و مراکز تصمیم‌ساز جهانی را برمی‌انگیزد. هدف مقاله حاضر بررسی اثر گسترش پول­های مجازی(بیت­کوین) بر تقاضای پول رسمی ایران در قالب مدل خرید نقدی ( CIA) با رویکرد مدل­های تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) می­باشد. برای این منظور از داده­ های دوره زمانی 1396-1368 با تواتر فصلی استفاده شده است. در مدل طراحی­ شده فرض شده­است که خانوارها تقاضای پول خود را به دو صورت پول­ مجازی و پول رسمی شکل می­ دهند. نگهداری و تقاضای پول­ مجازی می­تواند اثرات مهمی بر متغیرهای کلان اقتصادی داشته باشد. در این مطالعه شوک ناشی از قیمت بیت­کوین و حجم معاملات آن، به عنوان شاخصی برای تقاضای پول­های مجازی در نظرگرفته شده­ است. نتایج حاصله بیانگر این است که با افزایش تقاضا برای پول­های مجازی، تقاضای پول رسمی کاهش یافته و به تبع آن درآمد ناشی از حق­ الضرب کاهش می­ یابد.