الگوسازی عوامل هشداردهنده زودهنگام بحران ارزی تحت نظام‌های ارزی متفاوت

Abstract

پیش­بینی نوسانات و بحران­های ارزی گامی مهم در سیاست­گذاری ارزی کشورها محسوب می­شود. نظر ­به ­این­که هدف سیستم یا الگوهای هشدار زودهنگام، پیش­بینی بحران­هاست، به­کارگیری آن­ها برای پیش­گیری از وقوع بحران­های اقتصادی از جمله بحران­های ارزی ضروری است. بنابراین هدف این پژوهش الگوسازی و رتبه­سنجی عوامل هشداردهنده زودهنگام بحران ارزی با روش متوسط­گیری بیزین است. بدین منظور 70 متغیر هشداردهنده بحران ارزی در طول دوره زمانی 1970- 2018 برای مهم­ترین شرکای تجاری ایران که بحران ارزی را تجربه نموده­اند در نظام­های ارزی شناور و غیرشناور مورد بررسی قرار می­گیرند. متغیرهای هشداردهنده انتخابی، شامل طیف وسیعی از متغیرهای اقتصاد کلان و متغیرهای مالی است که وضعیت اقتصاد را در بخش­های حقیقی، پولی، سیاسی، مالیه عمومی، خارجی، نهادی و ساختاری نشان می­دهند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می­دهد که سیستم طراحی شده توانایی بالایی در پیش­بینی بحران­های ارزی در دوره­ زمانی مورد بررسی و شناسایی مهم­ترین عوامل هشداردهنده داشته است. در مجموع نتایج بیانگر آن است که با در نظر گرفتن نظام حاکمیت ارزی در مدل­های هشداردهنده بحران­های ارزی، متغیرهای بعضا متفاوتی به عنوان هشداردهنده بحران­های ارزی معرفی می­شوند؛ به طوری­که تغییرات فشار بازار ارز، تغییرات نرخ ارز موثر واقعی، نسبت ذخایر بین­المللی به بدهی خارجی، رشد تولید ناخالص داخلی واقعی و درصد نسبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی به تولید ناخالص داخلی در نظام ارزی شناور و تغییرات فشار بازار ارز، نرخ تورم، تغییرات نرخ ارز موثر واقعی، درصد نسبت ذخایر بین­المللی به تولید ناخالص داخلی و درصد نسبت صادرات کالا و خدمات به تولید ناخالص داخلی در نظام غیرشناور، شاخص­های هشداردهنده مهم هستند.