ارزیابی فضاهای سبز شهر جدید هشتگرد از منظر تخلیه اضطراری

Abstract

زمینه و هدف: آمادگی قبل از رویارویی با زلزله از مهم ترین عوامل کاهش خسارات ناشی از آن است؛ تا شهر به هنگام وقوع زلزله کم ترین آسیب را متحمل شود. فضای باز و سبز شهری متناسب علاوه بر کمک به کیفیت زندگی روزمره، ظرفیت بازتوانی شهر را در محیط های مستعد زلزله بالا می برد. با توجه به بالا بودن احتمال وقوع زلزله در شهر جدید هشتگرد و عدم آمادگی شهر در برابر سوانح، طراحی فضای سبز و باز نیاز به رعایت ملاحظات خاصی دارد تا بعد از سوانح مکان امنی برای تخلیه باشد. از این رو، این پژوهش با هدف شناساندن نقش پر اهمیت فضاهای باز شهری در امداد و نجات و اسکان اضطراری بعد از زلزله، همچنین وضعیت آسیب پذیری این فضاها در شهر جدید هشتگرد و میزان پاسخگویی آن ها برای جمعیت شهر انجام گرفت. روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. در این روش اطلاعات از طریق بررسی اسناد، انجام مطالعات میدانی و مطالعه ی منابع تخصصی گردآوری شد، سپس با بکارگیری نظر خبرگان از طریق طیفی با درجه بندی بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد، پنج شاخص فاصله از گسل، دسترسی به فضاهای سبز، تناسب با تراکم جمعیتی ، کاربری زمین و فاصله از مراکز امدادی انتخاب ‌شدند و در پایان از طریق تحلیل محتوای کمی و وزن‌دهی به هر یک از شاخص‌ها با روش AHP در نرم‌افزار Expert Choice و بررسی وضعیت فضاهای سبز با توجه به تک‌تک شاخص‌ها در نرم‌افزار GIS، پهنه‌ی بحرانی آشکارشد یافته ها: در پژوهش حاضر با بررسی آسیب پذیری فضاهای سبز شهری نسبت به شاخص های نزدیکی به گسل، نزدیکی به مراکز امدادی، دسترسی به آن ها، سازگاری با کاربری های اطراف و تراکم جمعیتی، مشخص شد حدود 12% از مساحت فضاهای سبز، که فازهای یک، دو، سه و بخشی از فاز چهار را شامل می شود، در وضعیت بحرانی و درجه آسیب پذیری بالا قرار دارند. همچنین 23/69% از مساحت آن آسیب پذیری کم و بسیار کم و 69/18 % آسیب پذیری متوسط دارند نتیجه گیری: با توجه به اینکه 81/3 % مساحت فضاهای سبز شهر وضعیت بحرانی دارند (که این بخش ها در فازهای 1، 2، 3 و 4 شهر قرار دارند) ، به عنوان راه کار با ایجاد دسترسی های مناسب و توزیع متعادل فضاهای سبز در سرتاسر شهر، افزایش تعداد آن ها و جلوگیری از تبدیل باغ ها و فضاهای سبز شهر به زمین های مسکونی، خروج کاربری های خطرزا از محدوده ی شهر، افزایش مراکز امدادی و تحکیم خاک و تراس بندی فضاهای سبز موجود در شیب برای جلوگیری از لغزش پس از زلزله می توان از آسیب پذیری کاست و شرایط ایمن تری هنگام تخلیه و اسکان زلزله زدگان فراهم کرد