بهره برداری انتخابی از سیلاب خشکه رودهای شور جهت اصلاح خاک و پوشش گیاهی مراتع خشک بیابانی (مطالعه موردی ایستگاه سی ریزی بافق -یزد)

Abstract

یکی از راه­ حل­ های مناسب و کار­آمد برای بهره ­برداری مناسب از پتانسیل سیلاب و رسوب خشکه ­رودهای شور در مناطق خشک و بیابانی، استفاده از شبکه­ های پخش ­سیلاب با طراحی خاص می­ باشد که ضمن جدا­کردن جریان ­پایه شور از سیلاب امکان استفاده بهتر از این منبع­ آب در افزایش تولید علوفه و بهبود کمی و کیفی مراتع و کنترل بیابان ­زدایی را فراهم ­می­آورد. هدف از این تحقیق، نشان­ دادن ابعاد این فرایند در پروژه پخش­ سیلاب خشکه­ رود شور ایستگاه سی­ریزی بافق می­ باشد. در این تحقیق برای نمونه‌برداری خاک با حفر سه پروفیل در منطقه سیل­ گیری شده و سه پروفیل در منطقه شاهد و همچنین آماربرداری پوشش­ گیاهی مرتعی در داخل چهارعرصه پخش­ سیلاب و منطقه هم­جوار به عنوان شاهد به­ صورت کاملاً تصادفی انجام­ شد. نتایج نشان­ داد که درصد ­­تاج­ پوشش، تراکم و درصد­ حضور گونه‌های Hammada salicornica, Seidlitzia rosmarinus و همچنین درصد کل تاج پوشش، کل تراکم و درصد کل حضور گونه‌ها نیز در سطح خطای 1 درصد دارای اختلاف معنی‌دار بودند. همچنین عملیات پخش­ سیلاب موجب حضور گونه‌های Zygophyllum eurypterum ، Salsola yazdiana وArtemisia sieberi با ارزش خوشخوراکی خوب در عرصه شده است. میزان درصد پوشش و حضور لاشبرگ نیز واجد تفاوت معنی‌دار در سطح خطای یک درصد بود. همچنین مقایسه تغییرات خصوصیات خاک در عرصه طبیعی و سیل ­گیر حاکی از کاهش شوری خاک و افزایش سیلت و رس در افق­ های مختلف خاک شده که نقش مهمی در بهبود حاصلخیزی و ظرفیت نگهداری رطوبت را فراهم نموده است.