مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان شناختی رفتاری (CBT) بر سرسختی روان شناختی، رفتار مراقبتی و سبک‌های مقابله‌ای در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2

Abstract

زمینه و هدف: افزایش شیوع دیابت، مستلزم تغییر در مفاهیم مرتبط با مدیریت دیابت و برنامه‌های درمانی است. این تغییر باید از متغیرهای جسمی به عوامل روانی اجتماعی صورت گیرد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان شناختی رفتاری (CBT) بر سرسختی روانشناختی، رفتار مراقبتی و سبک های مقابله‌ای در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد. روش‌ها: مطالعه حاضر مداخله‌ای، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش بیماران دیابتی مراجعه‌کننده به بیمارستان بعثت تهران در سال 1398 بودند که به‌صورت دسترس وارد مطالعه شدند و سپس با تخصیص تصادفی ساده در سه گروه 20 نفره قرار گرفتند. گروه تحت آموزش با رویکرد پذیرش و تعهد، توسط پژوهشگر در 8 جلسه 2 ساعته آموزش دید. گروه تحت آموزش با رویکرد شناختی رفتاری نیز در 8 جلسه 1 ساعته آموزش دریافت کردند. گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های سرسختی روانشناختی کوباسا (1979)، سبک‌های مقابله‌ای اندلر و پارکر (1990) و خودمراقبتی توبرت و گلاسگو (2000) بودند. یافته‌ها: مداخله CBT و ACT بر افزایش سرسختی روانشناختی و رفتار خودمراقبتی و بهبود سبک‌های مقابله‌ای در گروه‌های آزمایش مؤثر می‌باشند (P <0.05). همچنین مداخله CBT نسبت به ACT در متغیرهای سرسختی روانشناختی و رفتار خودمراقبتی در گروه آزمایش تأثیر بیشتری گذاشته است. در متغیر سبک‌های مقابله‌ای در گروه آزمایش مداخله ACT نسبت به مداخله‌ CBT تأثیر بیشتری در مولفه‌های اجتنابی و هیجان‌مدار داشته است. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی می توان گفت مداخله‌های CBT و ACT به‌صورت موثری می توانند سلامت روان بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 را افزایش داده و در کنترل علایم بیماری کمک کنند. پیشنهاد می‌شود از مداخلات مذکور برای بهبود وضعیت روانشناختی بیماران مبتلا به دیابت استفاده شود.