تاثیر فاکتورهای آب و هوایی بر احتمال وجود و پراکندگی جغرافیایی فلبوتوموس پاپاتاسی، ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی در شهرستانهای انتخابی استان خوزستان سال1397

Abstract

مقدمه فلبوتوموس پاپاتاسی، ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی با عامل لیشمانیا ماژور در ایران می‌باشد که پراکندگی وسیعی در کشور دارد. هدف این مطالعه تعیین اثر فاکتورهای آب و هوایی بر احتمال وجود ناقل در برخی از شهرستان‌های استان خوزستان می‌‌باشد. مواد و روش­ها در این مطالعه مقطعی، طی دو فصل پشه خاکی‌ها از 5 شهرستان انتخابی جمع‌آوری شدند. اطلاعات هواشناسی مناطق تحت مطالعه از سازمان هواشناسی تهیه گردید. برای بررسی احتمال وجود ناقل اصلی با متغیرهای محیطی از ضریب همبستگی اسپیرمن و برای مقایسه این احتمال در مناطق نمونه‌گیری از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. نقشه پراکندگی ناقل اصلی در نرم افزار ArcGIS 10.5 ترسیم گردید. یافته­ها از884 عدد پشه خاکی صید شده، 506 عدد فلبوتوموس پاپاتاسی بودند، که به تعداد زیادی از اماکن داخلی صید شدند. بیشترین تعداد فلبوتوموس پاپاتاسی درشهرستان اهواز 151 (8/29%) و کمترین تعداد این گونه در شهرستان اندیمشک، 4 (79/0 %) مشاهده گردید. اختلاف معنی‌داری بین محل جغرافیایی و احتمال وجود ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی بود (0001/0 ˂P). درجه حرارت در مناطق نمونه‌گیری اختلاف معنی‌داری داشت ( 024/0= P). با تاثیر فاکتور دما، بیشترین و کمترین احتمال وجود ناقل به ترتیب در دشت آزادگان (05/0 ± 71/0) و اندیمشک (03/0 ± 01/0) گزارش گردید. نتیجه­گیری در مطالعه حاضر فلبوتوموس پاپاتاسی به عنوان گونه غالب صید گردید. با کنترل اثر مخدوش‌کنندگی فاکتور محیطی درجه حرارت، بین احتمال وجود این گونه در شهرستان اندیمشک با سایر شهرستان‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده شد.