موردپژوهی تجربه‌ی تاریخی کاهش آسیب تریاک از طریق زنجیره‌ی تامین تحت‌کنترل در ایران

Abstract

مقدمه‌: یکی از راه‌های کاهش معضل چندوجهی اعتیاد در جامعه، که عوامل مختلف فردی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در گسترش آن دخالت دارند، کنترل زنجیره‌ی تامین مواد مخدر است. در مطالعه‌ی حاضر، کاهش آسیب تریاک در ایران از طریق کنترل زنجیره‌ی تامین، با‌ عنایت‌ به تجربه‌ی توزیع کوپنی تریاک پیش از انقلاب، مورد‌ بررسی قرار گرفت. روش کار‌: در مطالعه‌ی موردپژوهی حاضر، با استفاده از تکنیک بررسی رویداد‌های بحرانی، مصاحبه‌های نیمه‌ساختار‌یافته با 15 نفر از متخصصین، صاحب‌نظران و تصمیم‌گیران فعلی و اسبق به‌انجام رسید و سپس، به‌دنبال مرور اسناد موجود، کلیه‌ی داده‌ها کدگذاری و دسته‌بندی شد. یافته‌ها‌: یافته‌های حاصل از کدگذاری و مرور اسناد در دو قسمت کلی ارایه شد. نتایج مربوط به سیاست‌ها و فرآیند اجرایی کاهش آسیب پیش ‌از‌ انقلاب شامل وضعیت تریاک از مرحله‌ی فرآوری و کشت تا توزیع و نقاط قوت و ضعف آن و نتایج مربوط به وضعیت کاهش آسیب پس ‌از ‌انقلاب شامل بررسی چالش‌های موجود، اقدامات در‌دست‌اجرا (از‌جمله بنیاد‌های مردم‌نهاد جهت ترک تریاک، کلینیک‌های درمان سوء‌مصرف مواد مخدر و ...) توسط دولت و نقاط قوت و ضعف آن بود. نتیجه‌گیری‌: با‌ توجه ‌به یافته‌های پژوهش حاضر، به‌نظر می‌رسد پیگیری طرح توزیع مواد مخدر دولتی و تکرار تجربه‌ی توزیع تریاک در داروخانه، نسبت‌به وضعیت مراکز ترک‌ اعتیاد کنونی، راهکار مناسب‌تری جهت کاهش آسیب تریاک در جامعه‌ی ایران نباشد.