تحلیل وضعیت رفاه در ایران بر اساس شاخص‌های استاندارد جهانی

Abstract

این مقاله، با هدف بررسی وضعیت رفاه در جمهوری اسلامی ایران بر حسب شاخص‌های جهانی رفاه لگاتوم1 و شناسایی راه‌های دستیابی به رفاه در سطح استاندارد2 جهانی تهیه شده است. به‌علاوه، بررسی مقایسه‌ای گزارش‌های شاخص مزبور در طول سا‌ل‌های گذشته به این منظور صورت گرفته که مخاطبانِ علاقمند را ترغیب به توجه به وجوه تمایز این شاخص با سایر شاخص‌های رفاه نماید تا درک عمیق‌تری نسبت به رفاه و عملکرد دولت‌ها بدست آورند. این بررسی به روش کتابخانه‌ای و مقایسه‌ای انجام شده است و برای درک و دریافت بهتر موضوع علاوه بر توجه به مفاهیم، پیشینه، اصول و مبانی رفاه به رویکردها و روش‌شناسی این شاخص‌ها، اشاره شده و درباره نحوه جمع‌آوری داده‌ها، شاخص‌ها و محاسبه رتبه رفاه به‌طور مقایسه‌ای در کشورها، تأثیر شاخص‌های مزبور را در کشورهای جهان بر رتبه کلی رفاه آن‌ها نشان می‌دهد. همچنین این مقاله با توجه به چالش‌های جهان در دستیابی به رتبه‌های بالاتر رفاه و نقش بحران‌ها، منازعات منطقه‌ای از یک طرف، و رونق اقتصادی و تجاری در کشورها از طرف دیگر، توجه نموده است. برای ارائه، تصویری از جایگاه جمهوری اسلامی ایران در منطقه منا (خاورمیانه و آفریقا) و در میان کشورهای اسلامی، وضع شاخص‌های رفاه آن را با این دو گروه از کشورها مقایسه نموده است. نتایج حاصل از این بررسی حاکی از این است که جمهوری اسلامی ایران برغم تلاش‌های فراوان طی چند دهه‌ی گذشته هنوز نتوانسته نه تنها در کل کشورهای جهان بلکه در میان کشورهای منطقه منا و حتی در کشورهای اسلامی جایگاه درخور توجهی را بدست آورد. نتیجه این مقاله دلالت بر این دارد که جمهوری اسلامی ایران علیرغم تلاش‌های متعددی که برای ایجاد رفاه، متناسب با امکانات و فرصت‌ها در مناطق مختلف و در مجموع کشور نموده است هنوز نتوانسته در رتبه‌بندی کشورها از لحاظ رفاهی، جایگاه مناسب و مطلوبی کسب کند. این وضع نامطلوب، حتی در دو منطقه منا و کشورهای اسلامی هم از این حیث جایگاه برجسته‌ای نیافته است.