شیوع و علل نابینایی و کم‌بینایی در استان تهران، 84-1383

Abstract

چکیده

هدف: تعیین شیوع کم‌بینایی و نابینایی و علل آن‌ها در کلیه مناطق شهری و روستایی استان تهران در سال 84-1383.

روش پژوهش: این مطالعه مبتنی بر جمعیت (population-based) به صورت مقطعی بر روی همه ساکنان مناطق شهری و روستایی استان تهران انجام شده است. مبنای طراحی روش کار بر اساس توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی و مطالعه راهنمایی که بر روی 110 خانوار شهری و روستایی شهرستان کرج انجام شد؛ صورت پذیرفت. نمونه‌گیری طرح به صورت خوشه‌ای سیستماتیک چندمرحله‌ای و تعداد نمونه مورد نیاز براساس توزیع جمعیت استان و برآوردهای شیوع نابینایی محاسبه شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه عمومی، معاینه بینایی‌سنجی و معاینه چشم‌پزشک بود و محل جمع‌آوری اطلاعات، خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی شهری و روستایی استان تهران بود. دسته‌بندی نابینایی و کم‌بینایی بر اساس طبقه بندی بین‌المللی بیماری‌ها (10-ICD) انجام شد.

یافته‌ها: در مجموع 11975 نفر در مطالعه شرکت کردند (درصد پاسخ 4/90 درصد از کل افراد دعوت‌شده). میانگین سنی جمعیت مورد مطالعه 8/27 سال و میزان شیوع نابینایی در هر دو چشم 09/1 درصد (حدود اطمینان 95 درصد: 27/1-90/0 درصد) بود. این اندازه با سن، روند افزایشی معنی‌داری (001/0P<) را نشان داد ولی تفاوت آماری معنی‌داری بین دو جنس و ساکنان مناطق شهری و روستایی وجود نداشت. میزان شیوع کم‌بینایی 04/4 درصد (حدود اطمینان 95 درصد: 39/4-69/3 درصد) بود. کم‌بینایی در هر دو چشم با افزایش سن، روند افزایشی معنی‌داری را نشان داد (001/0P<). همین‌طور این میزان در افراد مونث بیش‌تر بود (74/1-16/1 :95%CI و 42/1OR=) اما سکونت در مناطق شهری یا روستایی تاثیری در میزان شیوع کم‌بینایی در جمعیت مورد مطالعه نداشت. بیش‌ترین میزان علل اختلالات بینایی در یک چشم به ترتیب مربوط به آب‌مروارید (9/33 درصد)، تنبلی چشم ناشی از عیوب انکساری و غیره (7/22 درصد) و بیماری‌های زجاجیه و شبکیه (3/12 درصد) بودند.

نتیجه‌گیری: براساس اندازه‌های به دست آمده در این مطالعه و جمعیت استان تهران، برآورد می‌شود که در استان، حدود 124165 نفر دچار نابینایی دوطرفه و 463431 نفر مبتلا به کم‌بینایی دوطرفه هستند. میزان شیوع کم‌بینایی و نابینایی در جامعه مورد مطالعه، وضعیت متوسطی را در مقایسه با سایر کشورهای مشابه نشان می‌دهد. این مطالعه ضمن تاکید بر لزوم افزایش دامنه تحقیق در سطح کشور، بر ضرورت تقویت فعالیت‌های بهداشتی برای کنترل و پیش‌گیری اختلالات بینایی و علل ایجادکننده آن‌ها تاکید دارد؛ ضمن آن که استفاده از یافته‌های مطالعه حاضر را برای طراحی مناسب‌تر اجرای برنامه بینایی 2020 در کشور ضروری می‌داند.

· مجله چشم‌پزشکی بینا 1384؛ دوره 11، شماره 2: 163-151.