بررسی علل معافیت از اهدای خون و عوامل موثر بر آن

Abstract

چکید ه سابقه و هدف انتخاب نامناسب اهداکننده منجر به ایجاد عوارض برای داوطلب اهدای خون و یا بیمار گیرنده خون خواهد شد. در این مطالعه فراوانی هر یک از موارد معافیت از اهدای خون در 7 استان کشور که جمعاً حدود نیمی از خونگیری کشور را به عهده دارند، تعیین گردید. مواد و روش‌ها تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی بود که در مراکز انتقال خون استان تهران ، فارس ، اصفهان ، خراسان ، آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل بر روی 18 5 8 5 نفر داوطلب اهدای خون که از ابتدای زمستان 1381 تا پایان بهار 1383 جهت اهدای خون به پایگاه ‌ های انتقال خون استان ‌ها ی مذکور مراجعه و در بررسی پزشکی به هر علتی از اهدای خون معاف شد ه بودند ، انجام شد. روش نمونه ‌‌ گیری تصادفی سیستماتیک بود. برای افراد تحت مطالعه پرسش نامه ‌ ای شامل خصوصیات دموگرافیک فرد، نوع اهدای خون، سابقه اهدای خون، علت معافیت و نوع معافیت از اهدای خون، تکمیل گردید. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون ‌ های آماری کای دو (Chi-square) ، t-test و دقیق فیشر (Fisher's exact test) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند . یافته‌ها میانگین سنی افراد معاف شده از اهدای خون 3/11 ± 3/32 سال بود. 8/82% مرد و 8/17% زن بودند. 43% از افراد معاف شده در این مطالعه مجرد، 5/56% متاهل و 5/0% بیوه یا مطلقه بودند. از نظر تحصیلات 9/3% بی‌سواد، 5/38% زیردیپلم، 3/38% دیپلم و 4/19% دارای تحصیلات دانشگاهی بودند.38% سابقه هیچ‌گونه اهدای خون قبلی نداشتند، 3/31% اهدا کننده با سابقه قبلی اهدای خون و 2/29% اهدا کننده مستمر بودند. شایع‌ترین علت معافیت از اهدای خون ، تماس‌های جنسی نامطمئن اخیر (8/17%) و پس از آن به ترتیب ، مصرف دارو (3/12%)، هپیوتانسیون (9/8%)، حجامت (8%) و پلی سیتمی (7/5%) بود. نتیجه گیری در مطالعه حاضر ، شایع‌ترین علت معافیت از اهدای خون، تماس جنسی نامطمئن اخیر می‌باشد که در مقایسه با مطالعه مشابه در گذشته ، نشان دهنده افزایش روند این رفتار پر خطر در داوطلبان اهدای خون است و از آن‌جا ی ی که معافیت از اهدای خون تابعی از شیوع بیماری‌ها و رفتارها ی پرخطر در جامعه است ، افزایش میزان معافیت ، بیانگر افزایش روند رفتار پرخطر در جامعه می‌باشد. کلمات کلیدی: اهد ای خون ، انتخاب اهداکننده، انتقال خون، ایران