راهبردهای ارتقاء مدیریت بحران در سکونتگاه‌های غیررسمی کلان شهر تهران

Abstract

زمینه و هدف: سکونتگاه های غیررسمی، سکونتگاه های خودرو و خود انگیخته با حداقل و ناچیزترین امکانات هستند که با وضعیتی اسف بار در گوشه و کنار شهرها شکل گرفته اند و به روند گسترش روزافزون خود ادامه می دهند. قطعاً یکی از وجوه بارز این وضعیت اسف بار، کالبد نامناسب و فقر اجتماعی و اقتصادی ساکنان این سکونتگاه ها است. لذا جهت تعدیل وضعیت نامناسب و توانمندسازی این مناطق، آگاهی از وضعیت گذشته و حال این سکونتگاه ها یکی از ضروریات است. این تحقیق با این هدف به بررسی شاخص های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی سکونتگاه های غیررسمی کلانشهر تهران پرداخته است. روش: روش تحقیق در این بررسی مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است. در گردآوری داده‌ها و اطلاعات، از مطالعات کتابخانه‌ای-اسنادی و میدانی استفاده ‌شده است. در تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی بهره‌گیری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنین 6 سکونتگاه غیررسمی واقع در حاشیه کلان شهر تهران می باشد. یافته ها: شاخص اقتصادی سکونتگاه‌های غیررسمی تهران با 99 درصد اطمینان از نقطه نظر قوت(با میانگین97/3) بالا‌تر از حدمتوسط و فرصت(با میانگین15/2) پایین‌تر از حدمتوسط می‌باشد. همچنین شاخص اقتصادی سکونتگاه‌های غیررسمی از نقطه نظر ضعف(با میانگین 50/4) و تهدید(با میانگین 58/4) با 99 درصد اطمینان بالاتر از حدمتوسط می‌باشد. نتیجه گیری: در تعیین استراتژی‌های مربوط به مدیریت بحران سکونتگاه‌ها، عوامل درونی و بیرونی شاخص اجتماعی، تهدیدات و نقاط قوت و ضعف شاخص محیط‌زیستی، عوامل بیرونی (فرصت و تهدید) و نقاط ضعف شاخص اقتصادی، باید در اولویت قرار گیرد. بنابراین به منظور مدیریت بحران سکونتگاه‌های غیررسمی شهر تهران این استراتژی‌ها پیشنهاد می‌گردد: عدم تمرکز برنامه‌ها و احیاء دوباره برنامه‌ریزی مشارکتی ساکنان هماهنگ با سنن و فرهنگ، بکارگیری تیم‌های تخصصی متشکل از متخصصان برنامه‌ریز محیط‌زیست، کارشناسان جامعه‌شناسی و اقتصادی و با تجربه برای ساماندهی محله، تأمین امنیت و به رسمیت شناختن حق سکونت برای ساکنان، پژوهش در خصوص نوآوری برای اصلاح باز زنده‌سازی محله و برخی سکونتگاه‌ها، تدوین ضوابط و مقررات شهری و ساختمانی متناسب با کم‌ درآمدها، برقرای امنیت ساکنین، استفاده بهینه از فضاهای خالی درون بافت، افزایش خدمات آموزشی و فنی در محله‌های این سکونتگاه‌ها.