بررسی تحلیلی انواع دوام لرزه ای و آثار مخرب آن بر سازه ها و پراکنش دوام لرزه ای شتابنگاشتهای ایران

Abstract

زمینه و هدف: تجربه زلزله­ های گذشته و تحلیل­های عددی تأیید می­کند که مدت دوام حرکت قوی زمین می­تواند بطور قابل­ توجهی درجه خرابی سیستم­های مهندسی عمران را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال اگر مدت دوام به یک پارامتر توصیف کننده شدت حرکت زمین، مانند اوج سرعت یا اوج شتاب یا شتاب طیفی مرتبط شود، آنگاه می­تواند یک پیش­بینی کننده قوی خسارت برای اهداف مهندسی فراهم کند. روش: در این پژوهش نخست به تعریف انواع مختلف دوام لرزه­ای پرداخته شد. در ادامه اثر دوام زلزله بر خرابی سازه ­ها مورد مطالعه قرار گرفت و خسارت ناشی از زلزله ­های با دوام قابل توجه بر سازه های بتن مسلح بررسی گردید. به منظور بررسی دوام زلزله­ های ایران، ابتدا رکوردهای شتابنگاشت با محدوده­ های بزرگای گشتاوری بزرگ­تر و یا مساوی 5 استخراج گردید و سایر مشخصات آن­ها نظیر فاصله از گسل، متوسط سرعت موج برشی تا عمق 30 متری و مکانیزم گسلش در کاتالوگ درج گردید. یافته­ ها: در این پژوهش به کمک برنامه­ نویسی دو دوام بازه ­ای و یکنواخت در سطوح 05/0، 1/0، 15/0، 2/0، 25/0 و 3/0 شتاب ثقل زمین محاسبه شد و با استفاده از دوام ­های محاسبه شده نمودار پراکنش داده­ های ایران ترسیم گردید و حدود دوام در آستانه­ های شتاب متفاوت مورد بحث قرار گرفت. مطالعات نشانگر حساسیت و آسیب­ پذیری ساختمان­های بتنی و مخصوصا با سیستم قاب خمشی در زلزله ­های با دوام بالا می­باشد درحالی­که در طراحی­ به این مساله توجه نمی­شود و لازم است ملاحظات کافی در آئین­ نامه­ های طراحی بدین منظور لحاظ شود. نتیجه­ گیری: رابطه­ سازی دوام می­تواند بر اساس روابط معتبر خارجی و یا داخلی صورت پذیرد. این بدان معناست که به هنگام تحلیل خطر زلزله با توجه به مشخصات منابع لرزه­ای اطراف ساختگاه نه تنها شتاب بلکه دوام زلزله احتمالی را می­توان برآورد نمود و از آن در محاسبات سازه ­ای به ویژه سازه­ های بتنی خمشی جهت کاهش خسارات بطور موثری استفاده نمود.